گفت رو مه تو رهی مه آینت ** دایما در بغض و کینی و عنت

“Git, aynan da batsın, sen de bat. Zaten daima bana buğzetmede, daima bana kin gütmede, benimle inat edip durmadasın sen.

جامه‌ی خواب مرا زو گستران ** تا بخسپم که سر من شد گران 1575

Yatağı yay, yorganı getir… Ben yatayım hele… Başım ağırlaştı” dedi.

زن توقف کرد مردش بانگ زد ** کای عدو زوتر ترا این می‌سزد

Kadın biraz duraklayınca “Hadi behey düşman senin lâyığın bu laf, durmasana” diye bağırmaya başladı.

در جامه‌ی خواب افتادن استاد و نالیدن او از وهم رنجوری

Hocanın, vehminden yatağa, yorgana düşmesi ve hastayım diye vehimlenerek inlemeye başlaması

جامه خواب آورد و گسترد آن عجوز ** گفت امکان نه و باطن پر ز سوز

Kocakarı, yatak yorgan getirip döşedi. “İçi vehim ateşiyle dolu, imkân yok.

گر بگویم متهم دارد مرا ** ور نگویم جد شود این ماجرا

Bir şey söylesem beni itham edecek. Fakat söylemesem de bu hastalık sahiden hastalık haline gelecek.

فال بد رنجور گرداند همی ** آدمی را که نبودستش غمی

Kötüye yorma, vehimlenme, insanı hiçbir hastalığı yokken hasta eder.

قول پیغامبر قبوله یفرض ** ان تمارضتم لدینا تمرضوا 1580

Kabul edilmesi farz olan Peygamber hadisidir bu: Hasta değilken kendinizi hasta gösterirseniz sahiden hastalanırsınız.

گر بگویم او خیالی بر زند ** فعل دارد زن که خلوت می‌کند

Hasta değilim desem, bu karı yalnız kalmayı istiyor, yapacağı bir iş var.

مر مرا از خانه بیرون می‌کند ** بهر فسقی فعل و افسون می‌کند

Beni evden atacak, sonra da ne kötülükte bulunacaksa bulunacak diyebilir” dedi.

جامه خوابش کرد و استاد اوفتاد ** آه آه و ناله از وی می‌بزاد

Hoca, yorganını çekip uzandı, ahlayıp puflamaya, inim inim inlemeye başladı.

کودکان آنجا نشستند و نهان ** درس می‌خواندند با صد اندهان

eksik

کین همه کردیم و ما زندانییم ** بد بنایی بود ما بد بانییم 1585

“Bunca işler işledik, bunca düzenler düzdük; yine de zindandayız. Kurduğumuz yapı, kötü yapıymış, biz de kötü kurucular!” diyorlardı.

دوم بار وهم افکندن کودکان استاد را کی او را از قرآن خواندن ما درد سر افزاید

Çocukların, bizim Kur’an okumamızdan hocanın baş ağrısı artıyor diye onu ikinci defa olarak vehme düşürmeleri

گفت آن زیرک که ای قوم پسند ** درس خوانید و کنید آوا بلند

O zeki çocuk, “Arkadaşlar, dersinizi bağıra bağıra okuyun” dedi.

چون همی‌خواندند گفت ای کودکان ** بانگ ما استاد را دارد زیان

Hepsi birden bağıra bağıra okumaya başlayınca dedi ki: “Çocuklar, bizim bağırmamız hocaya fena gelir.

درد سر افزاید استا را ز بانگ ** ارزد این کو درد یابد بهر دانگ

Bu gürültü hocanın baş ağrısını fazlalaştırır. Bu dert, bir kuruşa değer mi?

گفت استا راست می‌گوید روید ** درد سر افزون شدم بیرون شوید

Hoca, doğru söylüyor, başımın ağrısı fazlalaştı. Hadi gidin!” dedi.

خلاص یافتن کودکان از مکتب بدین مکر

Çocukların bu hileyle mektepten kurtulmaları

سجده کردند و بگفتند ای کریم ** دور بادا از تو رنجوری و بیم 1590

Çocuklar, yeri öpüp “Kerem sahibi, hastalık, senden uzak olsun” dediler.

پس برون جستند سوی خانه‌ها ** همچو مرغان در هوای دانه‌ها

Mektepten fırlayıp tanelere uçuşan kuşlar gibi evlerine koşuştular.

مادرانشان خشمگین گشتند و گفت ** روز کتاب و شما با لهو جفت

Anneleri kızarak “Bu gün mektep var. Sizse oyuna dalmışsınız” dedi.

عذر آوردند کای مادر تو بیست ** این گناه از ما و از تقصیر نیست

Özür getirip dediler ki: “Dur hele anne, suç bizim değil, bizim kabahatimiz yok.

از قضای آسمان استاد ما ** گشت رنجور و سقیم و مبتلا

Nasılsa hocamız hastalandı, perişan bir hale geldi”

مادران گفتند مکرست و دروغ ** صد دروغ آرید بهر طمع دوغ 1595

Anneleri dedi ki. “Hile, düzen. Siz bir ayran için yüz yalan söylersiniz.

ما صباح آییم پیش اوستا ** تا ببینیم اصل این مکر شما

Hele sabah olsun, hocanıza gideyim de bu hilenin aslını öğreneyim”

کودکان گفتند بسم الله روید ** بر دروغ و صدق ما واقف شوید

Çocuklar, “Peki, git de doğru mu söylüyoruz, yalan mı, anla” dediler.

رفتن مادران کودکان به عیادت اوستاد

Çocukların annelerinin hocayı dolaşmaya gitmeleri

بامدادان آمدند آن مادران ** خفته استا همچو بیمار گران

Sabah olunca anneleri, hocayı dolaşmaya gittiler. Bir de baktılar ki hoca, ağır bir hastalığa tutulmuş, yatmakta.