English    Türkçe    فارسی   

3
1806-1830

  • جهد بنماید ازین سو بهر پند ** چون نشد گوید خدایا در مبند
  • Bu yüzden halka usanmadan öğüt verirler. Halk, öğütlerini kabul etmedi mi, “ Yarabbi, sen bunlara acı sen kapını kapama “ derler.

  • رحمت جزوی بود مر عام را ** رحمت کلی بود همام را
  • Halkın mazhar olduğu rahmet, cüz’i rahmettir. Fakat himmet sahibi er, külli rahmete mazhardır.

  • رحمت جزوش قرین گشته بکل ** رحمت دریا بود هادی سبل
  • Allah’ın cüz’i rahmetine mazhar olan, küllî rahmete ulaştı mı rahmet denizi kesilir, yol gösterici olur.

  • رحمت جزوی بکل پیوسته شو ** رحمت کل را تو هادی بین و رو
  • Ey cüz’i rahmet, külle ulaş… Ey külli rahmet sen de yürü, halka yol göster.

  • تا که جزوست او نداند راه بحر ** هر غدیری را کند ز اشباه بحر 1810
  • Cüz’i rahmete mazhar olan ve o mertebede kalan, denizin yolunu bilmez. Kuyuları da denize benzer sanır!

  • چون نداند راه یم کی ره برد ** سوی دریا خلق را چون آورد
  • Denizin yolunu bilmedikçe nasıl yol alır, halkı nasıl denize götürür, denize ulaştırır?

  • متصل گردد به بحر آنگاه او ** ره برد تا بحر همچون سیل و جو
  • Sel ve nehir gibi denize kadar akıp gitti mi o vakit denize ulaşır, denizle birleşir.

  • ور کند دعوت به تقلیدی بود ** نه از عیان و وحی تاییدی بود
  • Bundan önce halkı davet etse bile bu daveti taklittir. Yolu, varılacak makamı görerek yahut Allah’tan vahiy ve ilhamla, Allah kuvvetiyle değil!”

  • گفت پس چون رحم داری بر همه ** همچو چوپانی به گرد این رمه
  • Kadın, “Peki mademki herkese acıyorsun, bu sürünün çobanı gibi sürünün etrafında dönüp dolaşıyorsun demektir.

  • چون نداری نوحه بر فرزند خویش ** چونک فصاد اجلشان زد بنیش 1815
  • Ecel cellâdı, oğullarını vurup öldürdüğü halde nasıl oluyor da kendi oğluna ağlamıyorsun?

  • چون گواه رحم اشک دیده‌هاست ** دیده‌ی تو بی نم و گریه چراست
  • Gözyaşları, merhamete delildir, yürek yanmadıkça göz yaşaramaz, neden gözlerinde yaş yok, niçin ağlamıyorsun ya?” dedi.

  • رو به زن کرد و بگفتش ای عجوز ** خود نباشد فصل دی همچون تموز
  • Şeyh kadına yüz çevirip dedi ki. “Kocakarı, kış mevsimi, temmuz ayına benzemez.

  • جمله گر مردند ایشان گر حی‌اند ** غایب و پنهان ز چشم دل کی‌اند
  • İsterse hepsi ölsün, isterse diri kalsın… Gönül gözünden kaybolmuyorlar ki!

  • من چو بینمشان معین پیش خویش ** از چه رو رو را کنم همچون تو ریش
  • Onları gözümün önünde görüp dururken neden senin gibi yüzümü yırtayım?

  • گرچه بیرون‌اند از دور زمان ** با من‌اند و گرد من بازی‌کنان 1820
  • Zamanın devranından çıktılar… Çıktılar ama onlar yine benimle beraber, etrafımda oynayıp duruyorlar!

  • گریه از هجران بود یا از فراق ** با عزیزانم وصالست و عناق
  • Ağlayış ya elemden olur, ya ayrılıktan. Hâlbuki ben aziz sevgililerimle vuslattayım, koşuşup duruyorum.

  • خلق اندر خواب می‌بینندشان ** من به بیداری همی‌بینم عیان
  • Halk onları rüyada görür, bense uyanıkken onları apaşikâr görüyorum.

  • زین جهان خود را دمی پنهان کنم ** برگ حس را از درخت افشان کنم
  • Bu cihandan kendimi gizledim mi, duygu yaprağını varlık ağacından silktim mi onlarla beraberim.

  • حس اسیر عقل باشد ای فلان ** عقل اسیر روح باشد هم بدان
  • Kadınım, duygu akla esirdir, fakat bil ki akılda ruhun esiridir.

  • دست بسته‌ی عقل را جان باز کرد ** کارهای بسته را هم ساز کرد 1825
  • Can, aklın bağlı olan ellerini çözdü mü haline imkân bulunmayan işleri de yapar, düzer.

  • حسها و اندیشه بر آب صفا ** همچو خس بگرفته روی آب را
  • Duygularla düşünceler, duru suyun yüzünü çer çöp gibi kaplamıştır.

  • دست عقل آن خس به یکسو می‌برد ** آب پیدا می‌شود پیش خرد
  • Aklın eli, onları bir tarafa atar, su meydana çıkar.

  • خس بس انبه بود بر جو چون حباب ** خس چو یکسو رفت پیدا گشت آب
  • Çerçöp habbeler gibi suyun yüzünü örter. Fakat bunlar bir tarafa sürüldü mü su görünür.

  • چونک دست عقل نگشاید خدا ** خس فزاید از هوا بر آب ما
  • Allah, aklın elini açmadıkça hava, suyumuzun yüzünü çerçöple, süprüntüyle doldurur.

  • آب را هر دم کند پوشیده او ** آن هوا خندان و گریان عقل تو 1830
  • Suyu daima örter; hava buna güler; akılsa ağlar durur.