English    Türkçe    فارسی   

3
1886-1910

  • سیل و جوها بر مراد او روند ** اختران زان سان که خواهد آن شوند
  • Seller, ırmaklar muradınca akar, yıldızlar hükmünce hükmeder;

  • زندگی و مرگ سرهنگان او ** بر مراد او روانه کو بکو
  • Hayatla ölüm, ona çavuş olur, emrine uyup dilediği yere gider.

  • هر کجا خواهد فرستد تعزیت ** هر کجا خواهد ببخشد تهنیت
  • Nereye dilerse baş sağlığı haberi yollar, nereye dilerse kutlu olsun derse…

  • سالکان راه هم بر گام او ** ماندگان از راه هم در دام او
  • Yolcuların hepsi, onu izler, yolda kalanlar onun tuzağına tutulursa…

  • هیچ دندانی نخندد در جهان ** بی رضا و امر آن فرمان‌روان 1890
  • Onun fermanı, onun rızası olmadıkça âlemde hiçbir ağız gülmezse bu adamın hali nasıldır? İşte o haldeyim ben” dedi.

  • گفت ای شه راست گفتی همچنین ** در فر و سیمای تو پیداست این
  • Behlûl, padişahım doğru söyledin. Bu hale sahip olduğun nurundan da belli, yüzünden de görünüp durmakta.

  • این و صد چندینی ای صادق ولیک ** شرح کن این را بیان کن نیک نیک
  • Böylesin, hatta yüz mislisin... Doğru ama bunu bir güzelce anlat.

  • آنچنانک فاضل و مرد فضول ** چون به گوش او رسد آرد قبول
  • Öyle bir anlat ki duyunca fazilet sahibi de kabul etsin, bir şeyden anlamaz adam da.

  • آنچنانش شرح کن اندر کلام ** که از آن هم بهره یابد عقل عام
  • Herkesin aklının ereceği, fikrinin anlayacağı bir tarzda anlat.

  • ناطق کامل چو خوان‌پاشی بود ** خوانش بر هر گونه‌ی آشی بود 1895
  • Söz söyleyen kemal sahibi olursa söz söyleme sofrasını yaydı mı sofrası, her çeşit aşlarla doludur.

  • که نماند هیچ مهمان بی نوا ** هر کسی یابد غذای خود جدا
  • Hiçbir konuk mahrum kalmaz. Herkes o sofrada kendi gıdasını bulur.

  • همچو قرآن که بمعنی هفت توست ** خاص را و عام را مطعم دروست
  • O sofra, Kur’an’a benzer; Kur’an’ın da yedi manası vardır; alelâde halk da ondan doyar, halkın bilgide, irfanda ileri gelenleri de” dedi.

  • گفت این باری یقین شد پیش عام ** که جهان در امر یزدانست رام
  • Derviş dedi ki: “ Herkesçe şu muhakkaktır ki âlem Allah emrine râm olmuştur.

  • هیچ برگی در نیفتد از درخت ** بی قضا و حکم آن سلطان بخت
  • O padişahın kaza ve kaderi olmadıkça ağaçtan yaprak bile düşmez.

  • از دهان لقمه نشد سوی گلو ** تا نگوید لقمه را حق که ادخلوا 1900
  • Allah lokmaya, gir içeri diye emretmedikçe boğazdan lokma bile geçmez.

  • میل و رغبت کان زمام آدمیست ** جنبش آن رام امر آن غنیست
  • İnsanların yuları, dizgini olan, insanları dilediği yere sürüp götüren istekler de o gani Allah’ın emriyle meydana gelir.

  • در زمینها و آسمانها ذره‌ای ** پر نجنباند نگردد پره‌ای
  • Yeryüzünde olsun, göklerde olsun… Bir zerre bile onun hükmü olmadıkça kanat çırpmaz, harekete gelemez;

  • جز به فرمان قدیم نافذش ** شرح نتوان کرد و جلدی نیست خوش
  • Onun yürür ve kadim fermanı olmadıkça kımıldayamaz bile. Bunu anlatmaya imkân da yoktur, bu hususta ısrar da hoş değil.

  • کی شمرد برگ درختان را تمام ** بی‌نهایت کی شود در نطق رام
  • Ağaçların yapraklarını kim sayabilir? Sonu olmayan şey, nasıl söze sığar?

  • این قدر بشنو که چون کلی کار ** می‌نگردد جز بامر کردگار 1905
  • Sen şu kadar duy, mademki bütün işler, Allah’ın emrine tabi; Allah’ın emri olmadıkça hiçbir şey olmuyor.

  • چون قضای حق رضای بنده شد ** حکم او را بنده‌ی خواهنده شد
  • Allah’ın takdiri, kulun rızası olur; kul Allah takdirine rıza verir, onun hükmünü diler, isterse…

  • بی تکلف نه پی مزد و ثواب ** بلک طبع او چنین شد مستطاب
  • Zorla yahut sevaba girmek için değil de bu razılık, kendiliğinden meydana gelir, ona hoş görünürse,

  • زندگی خود نخواهد بهر خوذ ** نه پی ذوقی حیات مستلذ
  • Artık o kul yaşamayı bu lezzetli hayattan zevk almak için istemez. Hayatı kendisi için istenen bir şey olmaktan çıkar.

  • هرکجا امر قدم را مسلکیست ** زندگی و مردگی پیشش یکیست
  • Ezelî emir, neyse ona uyarı hayatla ölüm, onun yanında bir olur.

  • بهر یزدان می‌زید نه بهر گنج ** بهر یزدان می‌مرد نه از خوف رنج 1910
  • Yaşarsa Allah için yaşar, mal, mülk ve hazine için değil… Ölürse Allah için ölür, korkudan hastalıktan değil!