هر جفا که بعد از آنش می‌رسید ** او بدان قوت بشادی می‌کشید
Gayri ne cefa geldiyse o kuvvetle tahammül etti. Neşeyle çekti.
همچنانک ذوق آن بانگ الست ** در دل هر مومنی تا حشر هست
Nitekim Elest sesinin zevki de her müminin gönlünde tâ mahşere kadar sürer gider.
تا نباشد در بلاشان اعتراض ** نه ز امر و نهی حقشان انقباض2345
Bu yüzden müminler, ne belâya itiraz ederler, ne Hakk’ın emir ve nehyinden sıkılırlar.
لقمه‌ی حکمی که تلخی می‌نهد ** گلشکر آن را گوارش می‌دهد
Başkalarının ağzına acılık veren bir lokmaya benzeyen Allah hükmü, onlara gülbeşeker gelir, tatlı tatlı yerler, hazmederler.
گلشکر آن را که نبود مستند ** لقمه را ز انکار او قی می‌کند
Allah hükmünü kabul etmeyip inkâr eden, o lokmayı yese bile kusan kişiyle yaramaz.
هر که خوابی دید از روز الست ** مست باشد در ره طاعات مست
Elest gününde bir rüya gören, Allah’a ibadet yolunda sarhoş olur.
می‌کشد چون اشتر مست این جوال ** بی فتور و بی گمان و بی ملال
Sarhoş deve gibi bu ibadet çuvalını hiç usanmadan, sıkılmadan çeker durur.
کفک تصدیقش بگرد پوز او ** شد گواه مستی و دلسوز او2350
Ağzının etrafındaki tasdik köpüğü, onun sarhoşluğuna, coşkunluğuna şahittir.
اشتر از قوت چو شیر نر شده ** زیر ثقل بار اندک‌خور شده
Deve, kuvvetlenip erkek aslan kesildi mi ağır yükler çeker de yine o yüklerin altında az yer, az içer.
ز آرزوی ناقه صد فاقه برو ** می‌نماید کوه پیشش تار مو
Dişi deve arzusuyla yüzlerce zahmet ve açlık çeker. Hatta dağ bile ona bir kıl gelir!
در الست آنکو چنین خوابی ندید ** اندرین دنیا نشد بنده و مرید
Elest âleminde böyle bir rüya görmeyen bu dünyada ne kul olur, ne mürit!
ور بشد اندر تردد صد دله ** یک زمان شکرستش و سالی گله
Olsa bile gönlünde yüzlerce tereddüt vardır. Bir an şükrederse bir yıl şikâyet eder.
پای پیش و پای پس در راه دین ** می‌نهد با صد تردد بی یقین2355
Din yolunda yüzlerce tereddütle ve inanmayarak öne doğru bir adım atarsa öbür adımı arda doğru gider.
وام‌دار شرح اینم نک گرو ** ور شتابستت ز الم نشرح شنو
Bunu da ileride anlatırım, borcum olsun… Eğer öğrenmekte acele ediyorsan “Elemneşrah” suresini oku!
چون ندارد شرح این معنی کران ** خر به سوی مدعی گاو ران
Bu manayı etraflıca anlatmaya kalkışsam ne haddi vardır, ne kenarı. Yürü öküzünü dâva edene doğru eşek sür!
گفت کورم خواند زین جرم آن دغا ** بس بلیسانه قیاسست ای خدا
Adam dedi ki: “Yarabbi, bu suç yüzünden şu azgın adam, bana kör dedi. Bu ne iblisçe bir kıyas Yarabbi?
من دعا کورانه کی می‌کرده‌ام ** جز به خالق کدیه کی آورده‌ام
Ben ne vakit körcesine dua ettim. Allah’tan başka kime ihtiyacımı söyledim?
کور از خلقان طمع دارد ز جهل ** من ز تو کز تست هر دشوار سهل2360
Kör, bilgisizlikle halktan bir şeyler umar. Ben senden umuyorum… Her güç şey sana kolaydır.
آن یکی کورم ز کوران بشمرید ** او نیاز جان و اخلاصم ندید
Asıl kör kendisi ki beni kör saydı, canla başla niyaz ettiğimi görmedi bile!
کوری عشقست این کوری من ** حب یعمی و یصمست ای حسن
Benim bu körlüğüm, aşk körlüğüdür. Güzelim, sevdiği şey, insanı kör ve sağır yapar derler ya… bu körlük, o körlüktür.
کورم از غیر خدا بینا بدو ** مقتضای عشق این باشد نکو
Allah’tan başkasını görmüyorum, fakat onu görüyorum. Aşkımın muktezası da bu değil midir? Söyle.
تو که بینایی ز کورانم مدار ** دایرم برگرد لطفت ای مدار
Yarabbi, sen görmektesin, beni sen de kör sanma. Senin lütfunun etrafında dönüp dolaşmaktayım, ey lütfunun etrafında dönüp dolaştığım, ey kendisinden ayrılmadığım Allah!
آنچنانک یوسف صدیق را ** خواب بنمودی و گشتش متکا2365
Yusuf-ı Sıddıyk’a rüya gösterdin da ona güvendi.
مر مرا لطف تو هم خوابی نمود ** آن دعای بی‌حدم بازی نبود
Onun gibi lütfun bana da bir rüya gösterdi. O sonsuz dualarım oyuncak değildi ya!
می‌نداند خلق اسرار مرا ** ژاژ می‌دانند گفتار مرا
Fakat halk, benim sırlarımı bilmiyor da sözlerimi saçma sanıyor.