English    Türkçe    فارسی   

3
28-52

  • رزقها را رزقها او می‌دهد ** زانک گندم بی غذایی چون زهد
  • Rızıkların rızkını o vermekte. Buğday, rızıksız nasıl baş gösterir, biter?

  • نیست شرح این سخن را منتهی ** پاره‌ای گفتم بدانی پاره‌ها
  • Bu sözün sonu gelmez. Ben, bir miktarını söyledim, öbürlerini sen anlayıver.

  • جمله عالم آکل و ماکول دان ** باقیان را مقبل و مقبول دان 30
  • Bil ki bütün âlem yiyen ve yenenden ibarettir. Hak’la bâki olanları da Hakk’a yönelmiş ve Hakk’ın makbulü olmuş bil.

  • این جهان و ساکنانش منتشر ** وان جهان و سالکانش مستمر
  • Bu âlem de daima neşre uğrayıp durur, bu âlemdekiler de. O âlemle o âleme gidenlerse daimî ve ebedîdir.

  • این جهان و عاشقانش منقطع ** اهل آن عالم مخلد مجتمع
  • Bu âlemin de sonu yoktur, bu âleme âşık olanların da. O âlem ehliyse ebedî ve bir aradadır.

  • پس کریم آنست کو خود را دهد ** آب حیوانی که ماند تا ابد
  • Kerem ona derler ki insan, kendisini ebedî kılacak âbıhayatı kendisine versin.

  • باقیات الصالحات آمد کریم ** رسته از صد آفت و اخطار و بیم
  • Kerem sahibi, “Bâkıyât-us sâlihat”ın ta kendisidir. Yüzlerce âfetten, tehlikeden korkudan kurtulmuştur.

  • گر هزارانند یک کس بیش نیست ** چون خیالاتی عدد اندیش نیست 35
  • Onlar, binlerce kişi olsalar yine bir kişiden fazla değildirler. Hayallere kapılanlar gibi sayı düşünmezler ki.

  • آکل و ماکول را حلقست و نای ** غالب و مغلوب را عقلست و رای
  • Yiyenle yenenin boğazı, gırtlağı var… Galiple mağlûbun aklı reyi.

  • حلق بخشید او عصای عدل را ** خورد آن چندان عصا و حبل را
  • Allah adalet asâsına boğaz verdi de o kadar sopaları, o kadar ipleri yedi.

  • واندرو افزون نشد زان جمله اکل ** زانک حیوانی نبودش اکل و شکل
  • Öyle olduğu halde o yemeden semirmedi, şişmedi. Yiyişi de hayvan yiyişi değildi, kendisi de hayvan değil.

  • مر یقین را چون عصا هم حلق داد ** تا بخورد او هر خیالی را که زاد
  • Allah her doğan hayali yesin diye yakına da, asâya verdiği gibi boğaz verdi.

  • پس معانی را چو اعیان حلقهاست ** رازق حلق معانی هم خداست 40
  • Âyan gibi maaninin de boğazı vardır… Maaniyi rızıklandıran da Allah’tır.

  • پس ز مه تا ماهی هیچ از خلق نیست ** که بجذب مایه او را حلق نیست
  • Balıktan aya kadar mahlûkattan hiçbiri yoktur ki gıdayı çekecek, yiyecek ağzı olmasın.

  • حلق جان از فکر تن خالی شود ** آنگهان روزیش اجلالی شود
  • Nefsin boğazı vesveseden boşaldı mı ululuk vahyine konuk olur.

  • شرط تبدیل مزاج آمد بدان ** کز مزاج بد بود مرگ بدان
  • Fakat bil ki bunun şartı mizacı tebdil etmektir. Çünkü kötülerin ölümü kötü mizaçtandır.

  • چون مزاج آدمی گل‌خوار شد ** زرد و بدرنگ و سقیم و خوار شد
  • İnsanın mizacı toprak yemeye alışırsa rengi sararır, kötüleşir. İnsan hastalanır, düşkün bir hale gelir.

  • چون مزاج زشت او تبدیل یافت ** رفت زشتی از رخش چون شمع تافت 45
  • Fakat kötü mizacı değişirse kötülüğü gider, yüzü çırağ gibi parlar.

  • دایه‌ای کو طفل شیرآموز را ** تا بنعمت خوش کند پدفوز را
  • Dadı, süt emer çocuğunu türlü, türlü nimetlerden gıdalandırır.

  • گر ببندد راه آن پستان برو ** برگشاید راه صد بستان برو
  • Ama çoğunu memeden kesti mi ona yüzlerce bahçelerin, bostanların yolunu açar.

  • زانک پستان شد حجاب آن ضعیف ** از هزاران نعمت و خوان و رغیف
  • Çünkü meme, o zayıf çocuk için binlerce nimetlerin, binlerce yemeklerin, binlerce ekmeklerin hicabıdır.

  • پس حیات ماست موقوف فطام ** اندک اندک جهد کن تم الکلام
  • Hulâsa yaşamamız, sütten kesilmemize bağlıdır. Sen de yavaş, yavaş kendini gıdadan kesmeye çalış vesselâm.

  • ون جنین بد آدمی بد خون غذا ** از نجس پاکی برد مومن کذا  50
  • İnsan, ana karnındayken kan emer, varlığı kanladır, bedenin nesçi kanla vücut bulur.

  • از فطام خون غذااش شیر شد ** وز فطام شیر لقمه‌گیر شد
  • Kandan kesilince gıdası süt olur, sütten kesilince lokma yemeğe başlar.

  • وز فطام لقمه لقمانی شود ** طالب اشکار پنهانی شود
  • Lokmadan kesildi mi Lokman kesilir, gizli matlûba talip olur.