بی‌ادب باشد چو ظاهر بنگری ** که بود دعوی عشقش هم‌سری
Zahirine bakarsan edepsiz gibi görünür. Çünkü başında aşk dâvası vardır ( bu dâva da varlık alâmetidir).
چون به باطن بنگری دعوی کجاست ** او و دعوی پیش آن سلطان فناست
Fakat hakikatte dâva nerede? O padişahın önünde dâva da fanidir, âşık da!
مات زید زید اگر فاعل بود ** لیک فاعل نیست کو عاطل بود
Zeyd öldü desek bu cümlede Zeyd faildir ama hakikatte fail değildir, elinden bir şey gelmez ki!
او ز روی لفظ نحوی فاعلست ** ورنه او مفعول و موتش قاتلست
Nahiv bakımından faildir… Yoksa hakikatte mefuldür, ölüm onu öldürüverir.
فاعل چه کو چنان مقهور شد ** فاعلیها جمله از وی دور شد3685
Nerede Zeyd’in failliği? Öyle mahvolur ki bütün faillikler, ondan uzak kalır.
قصه وکیل صدر جهان کی متهم شد و از بخارا گریخت از بیم جان باز عشقش کشید رو کشان کی کار جان سهل باشد عاشقان را
Sadr-ı Cihan’ın vekilinin bir töhmet altına alınarak can korkusuyla Buhara’dan kaçması, Sadr-ı Cihan’a âşık olduğundan tekrar ters yüzüne geri dönmesi, âşıklar için can vermek kolaydır
در بخارا بنده‌ی صدر جهان ** متهم شد گشت از صدرش نهان
Buhara’da Sadr-ı Cihan’ın kulu bir töhmete uğradı, mevkiinde düştü, gizlenmeye mecbur oldu.
مدت ده سال سرگردان بگشت ** گه خراسان گه کهستان گاه دشت
On yıl gâh Horasan’da, gâh Kuhistan ve gâh Deşt’te başıboş bir halde gezip dolaştı.
از پس ده سال او از اشتیاق ** گشت بی‌طاقت ز ایام فراق
On yıl sonra iştiyaktan takati kalmadı, ayrılık günleri sabrını tüketti.
گفت تاب فرقتم زین پس نماند ** صبر کی داند خلاعت را نشاند
Dedi ki artık ayrılığa tahammülüm kalmadı. Sabır, insanı küstahlıktan alıkoyabilir mi hiç?
از فراق این خاکها شوره بود ** آب زرد و گنده و تیره شود3690
Ayrılık yüzünden bu topraklar bile çoraklaşır… Sular bile sararır, kokar, bulanır!