اعتمادش بر ثبات خویش بود ** گرچه که بد نیم سیلش در ربود

Kendi sebatına itimadı vardı, bir dağdı ama yarım bir sel, onu kapıp götürdü.

چون قضا بیرون کند از چرخ سر ** عاقلان گردند جمله کور و کر

Kaza ve kader, felekten baş çıkardı mı akıllıların hepsi kör ve sağır olur…

ماهیان افتند از دریا برون ** دام گیرد مرغ پران را زبون 470

Balıklar, kendilerini denizden dışarıya atarlar. Tuzak, uçan kuşu zebun eder.

تا پری و دیو در شیشه شود ** بلک هاروتی به بابل در رود

Peri ve şeytan, şişe içine girer. Hattâ Bâbil Harut’unu bile kaza ve kader kapar, avlar.

جز کسی کاندر قضا اندر گریخت ** خون او را هیچ تربیعی نریخت

Ancak kaza ve kaderden yine kaza ve kadere kaçan kişi kurtulur. Hiçbir tedbir onun kanını dökemez.

غیر آن که در گریزی در قضا ** هیچ حیله ندهدت از وی رها

Allah’ın kaza ve kaderinden yine Allah’ın kaza ve kaderine kaçan, kişiden başka hiçbir kimseyi, hiçbir hile, kaza ve kaderden kurtaramaz.

قصه‌ی اهل ضروان و حیلت کردن ایشان تا بی زحمت درویشان باغها را قطاف کنند

Darvan’lılar ve onların yoksullara bir şey vermeden bahçelerden meyva devşirmek için hileye sapmaları

قصه‌ی اصحاب ضروان خوانده‌ای ** پس چرا در حیله‌جویی مانده‌ای

Darvan’lıların hikâyesini okumadın mı? Okuduysan niçin hileye sapmakta ısrar edip duruyorsun?

حیله می‌کردند کزدم‌نیش چند ** که برند از روزی درویش چند 475

Birkaç akrep iğneli kişi, birkaç yoksulun rızkını çarpmak için hileye, düzene giriştiler.

شب همه شب می‌سگالیدند مکر ** روی در رو کرده چندین عمرو و بکر

Gece vakti, sabaha kadar birkaç, Amır’la Bekir, yüz yüze verip hile düşündüler.

خفیه می‌گفتند سرها آن بدان ** تا نباید که خدا در یابد آن

Sırlarını, Allah anlamasın diye gizli söylüyorlardı.

با گل انداینده اسگالید گل ** دست کاری می‌کند پنهان ز دل

Sıvacıya çamur sıvamaya koyuldular. Hiç, el, gönülden gizli bir iş yapabilir mi?

گفت الا یعلم هواک من خلق ** ان فی نجواک صدقا ام ملق

Allah, “Seni yaratan, düşünceni, gizli konuşuşunda, fısıltısında doğruluk mu var, hile mi… bunu hiç bilmez mi?” buyurdu.

گفت یغفل عن ظعین قد غدا ** من یعاین این مثواه غدا 480

Sabahleyin yola çıkanı gözüyle gören, ertesi gün nereye konacak, bundan sonra nasıl gâfil olur?

اینما قد هبطا او صعدا ** قد تولاه و احصی عددا

Yüzünü nereye döndürdüğünü, sayısını, yolunu, yordamını, ineceği, çıkacağı yeri nasıl bilmez?

گوش را اکنون ز غفلت پاک کن ** استماع هجر آن غمناک کن

Şimdi sen de kulağını gafletten temizle de o dertlinin ayrılık derdini dinle.

آن زکاتی دان که غمگین را دهی ** گوش را چون پیش دستانش نهی

Onun derdine kulak astın, elemlerini dinledin mi bil ki bu, o dertliye verdiğin bir zekâttır.

بشنوی غمهای رنجوران دل ** فاقه‌ی جان شریف از آب و گل

Gönül hastalarının dertlerini dinler, yüce canın su ve toprak ihtiyacını anlarsan, bu bir zekâttır.

خانه‌ی پر دود دارد پر فنی ** مر ورا بگشا ز اصغا روزنی 485

Dertli adamın tereddütle dolu, dumanlarla dolu bir gönül evi vardır. Derdini dinlersen o eve bir pencere açmış olursun.

گوش تو او را چو راه دم شود ** دود تلخ از خانه‌ی او کم شود

Senin bu dinleyişin ona bir nefes yolu oldu mu gönül yurdunda o acı duman azalır.

غمگساری کن تو با ما ای روی ** گر به سوی رب اعلی می‌روی

Yolcu, eğer yüce Allah’a gidiyorsa bize dertdaş ol, derdimize çare bul.

این تردد حبس و زندانی بود ** که بنگذارد که جان سویی رود

Bu tereddüt, bir hapistir, bir zindandır. Canın bir tarafa gitmesine müsaade etmez ki.

این بدین سو آن بدان سو می‌کشد ** هر یکی گویا منم راه رشد

Bu şu tarafa çeker, o bu tarafa. Her biri, doğru yol benim der.

این تردد عقبه‌ی راه حقست ** ای خنک آن را که پایش مطلقست 490

Bu tereddüt, Allah yolunun tuzağı, sarp yeridir. Ne mutlu ayağı çözük kişiye.

بی‌تردد می‌رود در راه راست ** ره نمی‌دانی بجو گامش کجاست

O, doğru yolda tereddütsüz gider. Eğer yol bilmiyorsan öyle bir hür adamın adımı nerede? Onu ara!

گام آهو را بگیر و رو معاف ** تا رسی از گام آهو تا بناف

Ceylânın izini izle, her şeyden kurtulmuş bir halde yola düş de onun izini izleye, izleye nihayet miske erişesin.