چونک تنهااش بدید آن ساده مرد ** زود او قصد کنار و بوسه کرد

چونک تنهااش بدید آن ساده مرد ** زود او قصد کنار و بوسه کرد 120

بانگ بر وی زد به هیبت آن نگار ** که مرو گستاخ ادب را هوش دار

گفت آخر خلوتست و خلق نی ** آب حاضر تشنه‌ی هم‌چون منی

کس نمی‌جنبد درینجا جز که باد ** کیست حاضر کیست مانع زین گشاد

گفت ای شیدا تو ابله بوده‌ای ** ابلهی وز عاقلان نشنوده‌ای

باد را دیدی که می‌جنبد بدان ** بادجنبانیست اینجا بادران 125

مروحهى تصريف صنع ايزدش ** زد بر اين باد و همىجنباندش

جزو بادی که به حکم ما درست ** بادبیزن تا نجنبانی نجست

جنبش این جزو باد ای ساده مرد ** بی‌تو و بی‌بادبیزن سر نکرد

جنبش باد نفس کاندر لبست ** تابع تصریف جان و قالبست

گاه دم را مدح و پیغامی کنی ** گاه دم را هجو و دشنامی کنی 130

پس بدان احوال دیگر بادها ** که ز جز وی کل می‌بیند نهی

باد را حق گه بهاری می‌کند ** در دیش زین لطف عاری می‌کند

بر گروه عاد صرصر می‌کند ** باز بر هودش معطر می‌کند

می‌کند یک باد را زهر سموم ** مر صبا را می‌کند خرم‌قدوم

باد دم را بر تو بنهاد او اساس ** تا کنی هر باد را بر وی قیاس 135

دم نمی‌گردد سخن بی‌لطف و قهر ** بر گروهی شهد و بر قومیست زهر

مروحه جنبان پی انعام کس ** وز برای قهر هر پشه و مگس

مروحه‌ی تقدیر ربانی چرا ** پر نباشد ز امتحان و ابتلا

چونک جزو باد دم یا مروحه ** نیست الا مفسده یا مصلحه

این شمال و این صبا و این دبور ** کی بود از لطف و از انعام دور 140

یک کف گندم ز انباری ببین ** فهم کن کان جمله باشد همچنین

کل باد از برج باد آسمان ** کی جهد بی مروحه‌ی آن بادران

بر سر خرمن به وقت انتقاد ** نه که فلاحان ز حق جویند باد

تا جدا گردد ز گندم کاهها ** تا به انباری رود یا چاهها