تو مرا چون بره دیدی بی شبان ** تو گمان بردی ندارم پاسبان

عاشقان از درد زان نالیده‌اند ** که نظر ناجایگه مالیده‌اند

بی‌شبان دانسته‌اند آن ظبی را ** رایگان دانسته‌اند آن سبی را 230

تا ز غمزه تیر آمد بر جگر ** که منم حارس گزافه کم نگر

کی کم از بره کم از بزغاله‌ام ** که نباشد حارس از دنباله‌ام

حارسی دارم که ملکش می‌سزد ** داند او بادی که آن بر من وزد

سرد بود آن باد یا گرم آن علیم ** نیست غافل نیست غایب ای سقیم

نفس شهوانی ز حق کرست و کور ** من به دل کوریت می‌دیدم ز دور 235

هشت سالت زان نپرسیدم به هیچ ** که پرت دیدم ز جهل پیچ پیچ

خود چه پرسم آنک او باشد بتون ** که تو چونی چون بود او سرنگون

مثال دنیا چون گولخن و تقوی چون حمام

شهوت دنیا مثال گلخنست ** که ازو حمام تقوی روشنست

لیک قسم متقی زین تون صفاست ** زانک در گرمابه است و در نقاست

اغنیا ماننده‌ی سرگین‌کشان ** بهر آتش کردن گرمابه‌بان 240

اندریشان حرص بنهاده خدا ** تا بود گرمابه گرم و با نوا

ترک این تون گوی و در گرمابه ران ** ترک تون را عین آن گرمابه دان

هر که در تونست او چون خادمست ** مر ورا که صابرست و حازمست

هر که در حمام شد سیمای او ** هست پیدا بر رخ زیبای او

تونیان را نیز سیما آشکار ** از لباس و از دخان و از غبار 245

ور نبینی روش بویش را بگیر ** بو عصا آمد برای هر ضریر

ور نداری بو در آرش در سخن ** از حدیث نو بدان راز کهن

پس بگوید تونیی صاحب ذهب ** بیست سله چرک بردم تا به شب

حرص تو چون آتشست اندر جهان ** باز کرده هر زبانه صد دهان

پیش عقل این زر چو سرگین ناخوشست ** گرچه چون سرگین فروغ آتشست 250

آفتابی که دم از آتش زند ** چرک تر را لایق آتش کند

آفتاب آن سنگ را هم کرد زر ** تا بتون حرص افتد صد شرر