تا یقین گرددمرا ایقان تو ** و اعتقاد خوب با برهان تو

پس امیرش گفت خامش کن برو ** تا نگردد جانت زین جرات گرو

کی رسد مر بنده را که با خدا ** آزمایش پیش آرد ز ابتلا

بنده را کی زهره باشد کز فضول ** امتحان حق کند ای گیج گول 360

آن خدا را می‌رسد کو امتحان ** پیش آرد هر دمی با بندگان

تا به ما ما را نماید آشکار ** که چه داریم از عقیده در سرار

هیچ آدم گفت حق را که ترا ** امتحان کردم درین جرم و خطا

تا ببینم غایت حلمت شها ** اه کرا باشد مجال این کرا

عقل تو از بس که آمد خیره‌سر ** هست عذرت از گناه تو بتر 365

آنک او افراشت سقف آسمان ** تو چه دانی کردن او را امتحان

ای ندانسته تو شر و خیر را ** امتحان خود را کن آنگه غیر را

امتحان خود چو کردی ای فلان ** فارغ آیی ز امتحان دیگران

چون بدانستی که شکردانه‌ای ** پس بدانی کاهل شکرخانه‌ای

پس بدان بی‌امتحانی که اله ** شکری نفرستدت ناجایگاه 370

این بدان بی‌امتحان از علم شاه ** چون سری نفرستدت در پایگاه

هیچ عاقل افکند در ثمین ** در میان مستراحی پر چمین

زانک گندم را حکیم آگهی ** هیچ نفرستد به انبار کهی

شیخ را که پیشوا و رهبرست ** گر مریدی امتحان کرد او خرست

امتحانش گر کنی در راه دین ** هم تو گردی ممتحن ای بی‌یقین 375

جرات و جهلت شود عریان و فاش ** او برهنه کی شود زان افتتاش

گر بیاید ذره سنجد کوه را ** بر درد زان که ترازوش ای فتی

کز قیاس خود ترازو می‌تند ** مرد حق را در ترازو می‌کند

چون نگنجد او به میزان خرد ** پس ترازوی خرد را بر درد

امتحان هم‌چون تصرف دان درو ** تو تصرف بر چنان شاهی مجو 380

چه تصرف کرد خواهد نقشها ** بر چنان نقاش بهر ابتلا