ناله‌ی گرگان خود را موقنیم ** این خران را طعمه‌ی ایشان کنیم

ناله‌ی گرگان خود را موقنیم ** این خران را طعمه‌ی ایشان کنیم 3670

این خران را کیمیای خوش دمی ** از لب تو خواست کردن آدمی

تو بسی کردی به دعوت لطف و جود ** آن خران را طالع و روزی نبود

پس فرو پوشان لحاف نعمتی ** تا بردشان زود خواب غفلتی

تا چو بجهند از چنین خواب این رده ** شمع مرده باشد و ساقی شده

داشت طغیانشان ترا در حیرتی ** پس بنوشند از جزا هم حسرتی 3675

تا که عدل ما قدم بیرون نهد ** در جزا هر زشت را درخور دهد

که آن شهی که می‌ندیدندیش فاش ** بود با ایشان نهان اندر معاش

چون خرد با تست مشرف بر تنت ** گر چه زو قاصر بود این دیدنت

نیست قاصر دیدن او ای فلان ** از سکون و جنبشت در امتحان

چه عجب گر خالق آن عقل نیز ** با تو باشد چون نه‌ای تو مستجیز 3680

از خرد غافل شود بر بد تند ** بعد آن عقلش ملامت می‌کند

تو شدی غافل ز عقلت عقل نی ** کز حضورستش ملامت کردنی

گر نبودی حاضر و غافل بدی ** در ملامت کی ترا سیلی زدی

ور ازو غافل نبودی نفس تو ** کی چنان کردی جنون و تفس تو

پس تو و عقلت چو اصطرلاب بود ** زین بدانی قرب خورشید وجود 3685

قرب بی‌چونست عقلت را به تو ** نیست چپ و راست و پس یا پیش رو

قرب بی‌چون چون نباشد شاه را ** که نیابد بحث عقل آن راه را

نیست آن جنبش که در اصبع تراست ** پیش اصبع یا پسش یا چپ و راست

وقت خواب و مرگ از وی می‌رود ** وقت بیداری قرینش می‌شود

از چه ره می‌آید اندر اصبعت ** که اصبعت بی او ندارد منفعت 3690

نور چشم و مردمک در دیده‌ات ** از چه ره آمد به غیر شش جهت

عالم خلقست با سوی و جهات ** بی‌جهت دان عالم امر و صفات

بی‌جهت دان عالم امر ای صنم ** بی‌جهت‌تر باشد آمر لاجرم

بی‌جهت بد عقل و علام البیان ** عقل‌تر از عقل و جان‌تر هم ز جان