-
امتحان خود چو کردی ای فلان ** فارغ آیی ز امتحان دیگران
- Kendini sınadın mı başkalarını sınamadanvazgeçersin.
-
چون بدانستی که شکردانه‌ای ** پس بدانی کاهل شکرخانه‌ای
- Şeker parçası olduğunu bildin mi, şeker yapılan ve satılan yere layık olduğunu da bilirsin.
-
پس بدان بی‌امتحانی که اله ** شکری نفرستدت ناجایگاه 370
- Sınamaksızın şunu bil ki Allah, yersiz, zamansız şeker göndermez sana.
-
این بدان بی‌امتحان از علم شاه ** چون سری نفرستدت در پایگاه
- Sınamaksızın şunu bil ki eğer başsan Allah, seni ayakkabı konan yere göndermez!
-
هیچ عاقل افکند در ثمین ** در میان مستراحی پر چمین
- Akıllı kişi, hiç değerli bir inciyi abdes hane de sidik gölcüğüne atar mı?
-
زانک گندم را حکیم آگهی ** هیچ نفرستد به انبار کهی
- Anlayışlı hâkim bile buğdayı saman ambarına göndermez.
-
شیخ را که پیشوا و رهبرست ** گر مریدی امتحان کرد او خرست
- Mürit, önden giden, kılavuz olan şeyhi sınamaya kalkışırsa eşektir.
-
امتحانش گر کنی در راه دین ** هم تو گردی ممتحن ای بی‌یقین 375
- Din yolunda onu sınamaya kalkıştın mı a hakikatten haberi olmayan, sen sınanmış olursun...
-
جرات و جهلت شود عریان و فاش ** او برهنه کی شود زان افتتاش
- Senin cüretin, senin bilgisizliğin çırçıplak olur, âleme yayılır... Yoksa o, bu araştırmayla nereden anlaşılır; nasıl meydana çıkar?
-
گر بیاید ذره سنجد کوه را ** بر درد زان که ترازوش ای فتی
- A yiğidim, bir zerre, kalkar da dağı tartmağa girişirse terazisi parçalanır gider!
-
کز قیاس خود ترازو می‌تند ** مرد حق را در ترازو می‌کند
- Onlarda kendi akıllarınca bir terazi düzenler de Allah erini o teraziyle tartmağa kalkarlar!
-
چون نگنجد او به میزان خرد ** پس ترازوی خرد را بر درد
- Hâlbuki o, akıl terazisine bile sığmaz... Akıl terazisini bile kırar, parçalar!
-
امتحان هم‌چون تصرف دان درو ** تو تصرف بر چنان شاهی مجو 380
- Onu sınamak, ona emrine göre hükmetmek gibidir... Öyle bir padişaha buyruk buyurtmaya kalkışma sakın!
-
چه تصرف کرد خواهد نقشها ** بر چنان نقاش بهر ابتلا
- Hiç ressamlar, öyle bir ressamı sınayabilir, öyle bir ressama hüküm yürütebilir mi?
-
امتحانی گر بدانست و بدید ** نی که هم نقاش آن بر وی کشید
- Eğer ressama bir sınama belirdiyse, ressam bir sınama bilgisine sahip olsaydı onu da çizen yine o ressam değil midir?
-
چه قدر باشد خود این صورت که بست ** پیش صورتها که در علم ویست
- Artık o ressamın bilgisindeki suretlere nazaran bu ressamın çizdiği suret nedir ki?
-
وسوسه‌ی این امتحان چون آمدت ** بخت بد دان کمد و گردن زدت
- Sana bir sınama vesvesesi geldi mi onu kötü talih bil... Gelip çatmış, boynunu vurmuştur!
-
چون چنین وسواس دیدی زود زود ** با خدا گرد و در آ اندر سجود 385
- Böyle bir vesveseye uğradın mı çabucacık Allah’a dön secdeye var...
-
سجده گه را تر کن از اشک روان ** کای خدا تو وا رهانم زین گمان
- Secde yerini gözyaşlarınla ısla... Ey Allah, beni bu şüpheden kurtar de!
-
آن زمان کت امتحان مطلوب شد ** مسجد دین تو پر خروب شد
- Sınamayı diledin mi işte o zaman din mescidin keçiboynuzuyla dolu demektir!
-
قصه‌ی مسجد اقصی و خروب و عزم کردن داود علیه‌السلام پیش از سلیمان علیه‌السلام بر بنای آن مسجد
- Mescid-i Aksa ve keçiboynuzu, Davut aleyhisselâm’ın, Süleyman aleyhisselâm’dan önce o mescidi yapmaya niyetlenmesi
-
چون درآمد عزم داودی به تنگ ** که بسازد مسجد اقصی به سنگ
- Davut iyiden iyi taşla Mescid-i Aksâ’yı yapmaya niyetlendi, bu niyetle daraldı, bu işe girişmeyi iyice kurdu.
-
وحی کردش حق که ترک این بخوان ** که ز دستت برنیاید این مکان
- Allah, “Bu işten vazgeç... Bu mescidi sen yapamazsın.
-
نیست در تقدیر ما آنک تو این ** مسجد اقصی بر آری ای گزین 390
- Ey seçilmiş kişi, Mescid-i Aksâ’yı senin yapmanı biz takdir etmedik” diye kendisine vahiy etti.
-
گفت جرمم چیست ای دانای راز ** که مرا گویی که مسجد را مساز
- Davut “Ey sırları bilen Allah, suçum nedir? Neden mescidi yapma diyorsun bana?” dedi.
-
گفت بی‌جرمی تو خونها کرده‌ای ** خون مظلومان بگردن برده‌ای
- Allah dedi ki: “Suçsuzsun, suçun yok ama kanlara girmişsin... Mazlumların kanlarını boynuna almışsın!