-
چون سلیمان در شدی هر بامداد ** مسجد اندر بهر ارشاد عباد
- Süleyman her sabah çağı halkı irşad için mescide girdi mi,
-
پند دادی گه بگفت و لحن و ساز ** گه به فعل اعنی رکوعی یا نماز
- Gâh sözle, gâh nameyle, sazla gâh işle, yani rükû ederek yahut namaz kılarak halka öğüt verirdi.
-
پند فعلی خلق را جذاب‌تر ** که رسد در جان هر باگوش و کر 485
- İşle olan öğüt, halkı daha ziyade çeker... Çünkü bu öğüdü sağırların bile can kulakları duyar!
-
اندر آن وهم امیری کم بود ** در حشم تاثیر آن محکم بود
- Sonra bu öğüt de emirlik vehmi de az olur... Bu yüzden halka adamakıllı tesir eder!
-
قصه‌ی آغاز خلافت عثمان رضی الله عنه و خطبه‌ی وی در بیان آنک ناصح فعال به فعل به از ناصح قوال به قول
- Allah razı olsun, Osman’ın ilk halifeliğindeki hutbesi, işe öğüt veren, sözle öğüt verenden yeğdir.
-
قصه‌ی عثمان که بر منبر برفت ** چون خلافت یافت بشتابید تفت
- Osman, halife olur olmaz hemen koşup minbere çıktı.
-
منبر مهتر که سه‌پایه بدست ** رفت بوبکر و دوم پایه نشست
- Ulular ulusu peygamberin minberi üç basamaktı. Ebubekir, minbere çıkınca ikinci basamağa,
-
بر سوم پایه عمر در دور خویش ** از برای حرمت اسلام و کیش
- Ömer de zamanında İslam’a ve dine saygısı dolayısıyla üçüncü basamağa oturmuştu.
-
دور عثمان آمد او بالای تخت ** بر شد و بنشست آن محمودبخت 490
- Osman’ın devri gelince o üst basamağa çıktı, o bahtı kutlu, oraya oturdu.
-
پس سالش کرد شخصی بوالفضول ** که آن دو ننشستند بر جای رسول
- Herzevekilin biri ona sordu: “İlk iki halife, Peygamberin yerine oturmadılar.
-
پس تو چون جستی ازیشان برتری ** چون برتبت تو ازیشان کمتری
- Sen nasıl oldu da onlardan üstün olmaya kalkışıyorsun? Hâlbuki mertebe bakımından onlardan aşağısın sen.”
-
گفت اگر پایه‌ی سوم را بسپرم ** وهم آید که مثال عمرم
- Osman dedi ki: “Üçüncü basamağa otursaydım beni Ömer’e benziyorum sanırlardı.
-
بر دوم پایه شوم من جای‌جو ** گویی بوبکرست و این هم مثل او
- İkinci basamağa otursaydım diyebilirlerdi ki bu Ebubekir’e benziyor, onun misli!
-
هست این بالا مقام مصطفی ** وهم مثلی نیست با آن شه مرا 495
- Bu üst basamak, Mustafa’nın makamı... O padişaha benzememe zaten imkânı yok.
-
بعد از آن بر جای خطبه آن ودود ** تا به قرب عصر لب‌خاموش بود
- Ondan sonra o merhametli halife, hutbe okuyacak yerde ta ikindiye yakın bir zamana kadar sustu kaldı.
-
زهره نه کس را که گوید هین بخوان ** یا برون آید ز مسجد آن زمان
- Kimsede, hadi okusana diyecek bir kudret de yoktu, mescitten çıkıp gidecek kudret de!
-
هیبتی بنشسته بد بر خاص و عام ** پر شده نور خدا آن صحن و بام
- Halkın ileri olanlarına da bir heybet çökmüştü, bayağılarına da. Mescidin içi, damı nurla dolmuştu!
-
هر که بینا ناظر نورش بدی ** کور زان خورشید هم گرم آمدی
- Can gözü açık olanlar o nuru görüyorlardı... Bırak onları, körler bile o nurla hararete gelmiş coşmuşlardı!
-
پس ز گرمی فهم کردی چشم کور ** که بر آمد آفتابی بی‌فتور 500
- Körün gözü, güneşin doğduğunu hararetinden anlar.
-
لیک این گرمی گشاید دیده را ** تا ببیند عین هر بشنیده را
- Fakat bu hararet, her duyulanın hakikati görülsün diye gözü açar...
-
گرمیش را ضجرتی و حالتی ** زان تبش دل را گشادی فسحتی
- Ve hararetinde bir sıkıntı bir hal vardır... Hakiki güneşin hararetiyle gönlü açar, gönle bir ferahlık, bir genişlik verir!
-
کور چون شد گرم از نور قدم ** از فرح گوید که من بینا شدم
- Kör, evveline evvel olmayan Allah nuruyla hararetlendi mi ferahından, ben görüyorum, gözlerim açıldı benim der.
-
سخت خوش مستی ولی ای بوالحسن ** پاره‌ای راهست تا بینا شدن
- Güzelim, adamakıllı ve hoş bir sarhoşluktur bu... Yalnız can gözünün açılması için aşılacak az bir yol vardır.
-
این نصیب کور باشد ز آفتاب ** صد چنین والله اعلم بالصواب 505
- Bu körün güneşten nasibidir... Allah doğrusunu daha iyi bilir ya... Bunun gibi belki yüzlerce nasibi de var!
-
وآنک او آن نور را بینا بود ** شرح او کی کار بوسینا بود
- O nuru gören kişinin ahvalini anlatmak, hiç Ebu Ali Sina’nın harcı mıdır?
-
ور شود صد تو که باشد این زبان ** که بجنباند به کف پرده‌ی عیان
- Yüz kat kuvvetli bile olsa bu dil, kim oluyor ki eliyle görüş perdesini oynatmaya kalkışıyor?