-
بردریدی در سخن پرده‌ی قیاس ** گر نبودی سمع سامع را نعاس
- Duyan, gaflet uykusunda olmasaydı, can kulağı açık bulunsaydı sözde kıyas perdesini yırtardın ya!
-
ای فلک بر گفت او گوهر ببار ** از جهان او جهانا شرم دار 560
- Ey felek, onun sözlerine inciler saç... Ey cihan, onun cihanından utan!
-
گر بباری گوهرت صد تا شود ** جامدت بیننده و گویا شود
- Eğer inciler saçarsan incilerin yüz kat fazlalaşır... câmid cismin görür, sevilir bir hâle gelir.
-
پس نثاری کرده باشی بهر خود ** چونک هر سرمایه‌ی تو صد شود
- O saçtığın incileri kendin için saçtın demektir... Çünkü her çeşit sermaye yüz misli artar!
-
قصه‌ی هدیه فرستادن بلقیس از شهر سبا سوی سلیمان علیه‌السلام
- Belkis’in Sebe şehrinden Süleyman aleyhisselâm’a hediye göndermesi
-
هدیه‌ی بلقیس چل استر بدست ** بار آنها جمله خشت زر بدست
- Belkıs’ın hediyesi kırk katır yükü altın kerpiçti.
-
چون به صحرای سلیمانی رسید ** فرش آن را جمله زر پخته دید
- Hediyeleri getirenler, Süleyman’ın saray meydanına girince bir de gördüler ki yer, tamamı ile halis altınla döşenmiş!
-
بر سر زر تا چهل منزل براند ** تا که زر را در نظر آبی نماند 565
- Altın üstünde tam kırk konaklık yol aldılar... Artık altın gözlerine su gibi bile görünmüyordu, o kadar ehemmiyetsiz bir hale gelmişti.
-
بارها گفتند زر را وا بریم ** سوی مخزن ما چه بیگار اندریم
- Defalarca bu altınları, getirdiğimiz yere götürelim... Biz ne olmayacak iş yapıyoruz;
-
عرصه‌ای کش خاک زر ده دهیست ** زر به هدیه بردن آنجا ابلهیست
- Toprağı bile halis altın olan bir yere hediye olarak altın götürmek aptallıktır dediler.
-
ای ببرده عقل هدیه تا اله ** عقل آنجا کمترست از خاک راه
- Ey Allah’a aklı hediye götüren, akıl, orada yoldaki topraktan da aşağıdır!
-
چون کساد هدیه آنجا شد پدید ** شرمساریشان همی واپس کشید
- Hediyenin makbule geçmeyeceğini anladıklarından utangaçlıkları, âdeta onları gerisin geriye itmekteydi!
-
باز گفتند ار کساد و ار روا ** چیست بر ما بنده فرمانیم ما 570
- Sonra yine dediler ki: İster makbule geçsin, ister geçmesin... Bize ne? Biz emir kuluyuz!
-
گر زر و گر خاک ما را بردنیست ** امر فرمان‌ده به جا آوردنیست
- Altın olsun toprak olsun... Biz, götürmeye mecburuz... Buyruk verenin buyruğunu yerine getirmek mecburiyetindeyiz.
-
گر بفرمایند که واپس برید ** هم به فرمان تحفه را باز آورید
- Geri götürün derlerse yine fermana uyar, getirdiğimiz hediyeyi geri götürürüz!
-
خنده‌ش آمد چون سلیمان آن بدید ** کز شما من کی طلب کردم ثرید
- Süleyman, hediye getirenleri ve getirdikleri hediyeyi görünce gülmeye başladı. “Ben, sizden tirit istedim mi ki?
-
من نمی‌گویم مرا هدیه دهید ** بلک گفتم لایق هدیه شوید
- Ben, bana hediye verin demedim; hediyeye layık olun dedim.
-
که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست ** که بشر آن را نیارد نیز خواست 575
- Bana gayb âleminden eşi görülmedik hediyeler gelmekte... Öyle hediyeler ki insan, onları istemeye niyetlense aklına bile getiremez!
-
می‌پرستید اختری کو زر کند ** رو باو آرید کو اختر کند
- Siz, yer altındaki madeni altın haline getiren bir yıldıza, güneşe tapıyorsunuz... o yıldızı yaratana yüz tutun!
-
می‌پرستید آفتاب چرخ را ** خوار کرده جان عالی‌نرخ را
- Değeri yüce olan canınızı hor hakir ederek gökteki güneşe tapıyorsunuz.
-
آفتاب از امر حق طباخ ماست ** ابلهی باشد که گوییم او خداست
- Güneş Allah emriyle bizim aşçımızdır, çiyleri pişirir... Artık ona Allah dersen aptallıktır bu!
-
آفتابت گر بگیرد چون کنی ** آن سیاهی زو تو چون بیرون کنی
- Güneş tutulursa ne yaparsın? Ondaki o karaltıyı nasıl giderirsin?
-
نه به درگاه خدا آری صداع ** که سیاهی را ببر وا ده شعاع 580
- Nihayet yine Allah tapısına yüz vurup ya Rabbi. O karaltıyı gider, yine ona nurunu ver demez misin?
-
گر کشندت نیم‌شب خورشید کو ** تا بنالی یا امان خواهی ازو
- Gece yarısı seni öldürmeye kalkışsalar ağlayıp yalvaracağım yahut aman dileyeceğim güneş nerede?
-
حادثات اغلب به شب واقع شود ** وان زمان معبود تو غایب بود
- Hadiselerin çoğu da hep geceleyin olur... Hâlbuki geceleyin taptığın Allah ortada yoktur.
-
سوی حق گر راستانه خم شوی ** وا رهی از اختران محرم شوی
- Allah’a gönül doğruluğu ile eğilirsen yıldızlardan kurtulur, Allah’a mahrem olursun!