لیک چون آمیخت با خاک کرب ** کی دهند این زیر و آن بم آن طرب

آب چون آمیخت با بول و کمیز ** گشت ز آمیزش مزاجش تلخ و تیز

چیزکی از آب هستش در جسد ** بول گیرش آتشی را می‌کشد 740

گر نجس شد آب این طبعش بماند ** که آتش غم را به طبع خود نشاند

پس غدای عاشقان آمد سماع ** که درو باشد خیال اجتماع

قوتی گیرد خیالات ضمیر ** بلک صورت گردد از بانگ و صفیر

آتش عشق از نواها گشت تیز ** آن چنان که آتش آن جوزریز

حکایت آن مرد تشنه کی از سر جوز بن جوز می‌ریخت در جوی آب کی در گو بود و به آب نمی‌رسید تا به افتادن جوز بانگ آب# بشنود و او را چو سماع خوش بانگ آب اندر طرب می‌آورد

در نغولی بود آب آن تشنه راند ** بر درخت جوز جوزی می‌فشاند 745

می‌فتاد از جوزبن جوز اندر آب ** بانگ می‌آمد همی دید او حباب

عاقلی گفتش که بگذار ای فتی ** جوزها خود تشنگی آرد ترا

بیشتر در آب می‌افتد ثمر ** آب در پستیست از تو دور در

تا تو از بالا فرو آیی به زور ** آب جویش برده باشد تا به دور

گفت قصدم زین فشاندن جوز نیست ** تیزتر بنگر برین ظاهر مه‌ایست 750

قصد من آنست که آید بانگ آب ** هم ببینم بر سر آب این حباب

تشنه را خود شغل چه بود در جهان ** گرد پای حوض گشتن جاودان

گرد جو و گرد آب و بانگ آب ** هم‌چو حاجی طایف کعبه‌ی صواب

هم‌چنان مقصود من زین مثنوی ** ای ضیاء الحق حسام‌الدین توی

مثنوی اندر فروع و در اصول ** جمله آن تست کردستی قبول 755

در قبول آرند شاهان نیک و بد ** چون قبول آرند نبود بیش رد

چون نهالی کاشتی آبش بده ** چون گشادش داده‌ای بگشا گره

قصدم از الفاظ او راز توست ** قصدم از انشایش آواز توست

پیش من آوازت آواز خداست ** عاشق از معشوق حاشا که جداست

اتصالی بی‌تکیف بی‌قیاس ** هست رب‌الناس را با جان ناس 760

لیک گفتم ناس من نسناس نی ** ناس غیر جان جان‌اشناس نی

ناس مردم باشد و کو مردمی ** تو سر مردم ندیدستی دمی