ای خروسان از وی آموزید بانگ ** بانگ بهر حق کند نه بهر دانگ

Ey horozlar, ötmeyi para için değil, Tanrı için ötenden öğrenin.

صبح کاذب آید و نفریبدش ** صبح کاذب عالم و نیک و بدش 1975

Yalancı sabah gelir, onu aldatamaz. Yalancı sabahı, ona iyilik ve kötülük alemidir.

اهل دنیا عقل ناقص داشتند ** تا که صبح صادقش پنداشتند

Dünya ehlinin aklı, noksan olduğundan yalancı sabahı, sahici sabah sanırlar.

صبح کاذب کاروانها را زدست ** که به بوی روز بیرون آمدست

Yalancı sabah, nice kervanın yolunu vurmuştur. Kervancılar, o Yalancı aydınlığı sabah sanıp yola çıkmışlardır.

صبح کاذب خلق را رهبر مباد ** کو دهد بس کاروانها را به باد

Yalancı sabah, halka kılavuz olmasın. Çünkü nice kervanları yele vermiştir.

ای شده تو صبح کاذب را رهین ** صبح صادق را تو کاذب هم مبین

Ey Yalancı sabaha kapılan, sahici sabahı da Yalancı görme.

گر نداری از نفاق و بد امان ** از چه داری بر برادر ظن همان 1980

Nifaktan, kötülükten kurtulduysan neden kardeşin hakkında kötü zanna düşüyor, münafıklık diyorsun?

بدگمان باشد همیشه زشت‌کار ** نامه‌ی خود خواند اندر حق یار

Kötü zanda bulunanın işi, daima çirkindir.Dostun hakkında da kendi kitabını okur o.

آن خسان که در کژیها مانده‌اند ** انبیا را ساحر و کژ خوانده‌اند

Eğrilikte kalan aşağılık kişiler, peygamberlere de büyücü ve eğri adam dediler.

وآن امیران خسیس قلب‌ساز ** این گمان بردند بر حجره‌ی ایاز

O kötü düşünceli aşağılık beyler de Eyaz’ın odası hakkında böyle kötü düşünceye saptılar.

کو دفینه دارد و گنج اندر آن ** ز آینه‌ی خود منگر اندر دیگران

Orada definesi, hazinesi var dediler. Başkalarını kendi aynanda görme.

شاه می‌دانست خود پاکی او ** بهر ایشان کرد او آن جست و جو 1985

Padişah onun temizliğini biliyordu. O araştırmayı onlar için yaptırıyordu.

کای امیر آن حجره را بگشای در ** نیم شب که باشد او زان بی‌خبر

O beye, odayı gece yarısı aç da haberi olmasın.

تا پدید آید سگالشهای او ** بعد از آن بر ماست مالشهای او

Bu suretle düşünceleri meydana çıksın. Ondan sonra ona yapılacak şeyi biz biliriz.

مر شما را دادم آن زر و گهر ** من از آن زرها نخواهم جز خبر

O altınları mücevherleri de size bağışladım. Yalnız neler çıktığını bana haber verin, o kadar dedi.

این همی‌گفت و دل او می‌طپید ** از برای آن ایاز بی ندید

Dedi ama eşi olmayan Eyaz için de içi titremekteydi.

که منم کین بر زبانم می‌رود ** این جفاگر بشنود او چون شود 1990

Bunları ben mi söylüyorum? Bu sözleri duysa ne hale gelir? Diyordu.

باز می‌گوید به حق دین او ** که ازین افزون بود تمکین او

Sonra da diyordu ki: Dini hakki için onun temkini bundan da artıktır.

کی به قذف زشت من طیره شود ** وز غرض وز سر من غافل بود

Benim sitemime kızmaz, benim sözümden alınmaz, maksadımı sırrımı anlar.

مبتلی چون دید تاویلات رنج ** برد بیند کی شود او مات رنج

Bir belaya uğrayan, o dertten perişan olmaz, bir çok tevillerde bulunur.

صاحب تاویل ایاز صابرست ** کو به بحر عاقبتها ناظرست

Eyaz’da sabırlıdır, tevillerde bulunur. O işin sonuna bakar.

هم‌چو یوسف خواب این زندانیان ** هست تعبیرش به پیش او عیان 1995

Yusuf gibi, bu zindandakilerin rüyalarını tabir eder, tabiri onca aşikardır.

خواب خود را چون نداند مرد خیر ** کو بود واقف ز سر خواب غیر

Rüyasını yoramayan başkasının Rüyasını nasıl yorabilir?

گر زنم صد تیغ او را ز امتحان ** کم نگردد وصلت آن مهربان

Ben onu sınasam, Sınama yüzünden ona yüzlerce kılıç vursam yine o merhametli sevgilinin sevgisi eksilmez.

داند او که آن تیغ بر خود می‌زنم ** من ویم اندر حقیقت او منم

Bilir ki o kılıcı kendime vuruyorum. Çünkü ben oyum hakikatte o da ben.

بیان اتحاد عاشق و معشوق از روی حقیقت اگر چه متضادند از روی آنک نیاز ضد بی‌نیازیست چنان که آینه بی‌صورتست و ساده است و بی‌صورتی ضد صورتست ولکن میان ایشان اتحادیست در حقیقت کی شرح آن درازست و العاقل یکفیه الاشاره

Niyaz, nazın zahiren zıddıdır, fakat hakikatte aşıkla maşuk, görünüşte zıt olmakla beraber birdir. Nitekim aynanın sureti yoktur, suretsizlik de suretin zıddıdır. Fakat aynayla suret arasında hakikatte birlik vardır. Bunu anlatmak uzun sürer. Aklı olana bir işaret yeter.