English    Türkçe    فارسی   

5
2125-2149

  • بهر این لفظ الست مستبین  ** نفی و اثباتست در لفظی قرین  2125
  • Bunun için o apaçık Elestü sözünde nefiyle ispat birbirine eştir.

  • زانک استفهام اثباتیست این  ** لیک در وی لفظ لیس شد قرین 
  • Çünkü bu söz, ispatı bildiren bir sorgudur, fakat onda “Leyse-değildir” sözü gömülüdür.

  • ترک کن تا ماند این تقریر خام  ** کاسه‌ی خاصان منه بر خوان عام 
  • Bırak da bu ham anlayış kalsın. Hasların kasesini halkın önüne koyma.

  • قهر و لطفی چون صبا و چون وبا  ** آن یکی آهن‌ربا وین که‌ربا 
  • Allah’ın kahrı vebaya, lütfu da sabah yeline benzer. Birisi demiri çeker, öbürü saman çöpünü.

  • می‌کشد حق راستان را تا رشد  ** قسم باطل باطلان را می‌کشد 
  • Tanrı, doğruları doğru yola kadar çeker. Batıl olanlarda batılları çekerler.

  • معده حلوایی بود حلوا کشد  ** معده صفرایی بود سرکا کشد  2130
  • Mide helvayı severse helvayı çeker, safraya mensupsa sirkeyi ister.

  • فرش سوزان سردی از جالس برد  ** فرش افسرده حرارت را خورد 
  • Sıcak döşeme, üstüne oturanın soğukluğunu alır, soğuk döşeme hararetini alır.

  • دوست بینی از تو رحمت می‌جهد  ** خصم بینی از تو سطوت می‌جهد 
  • Dost görürsen sevgin kaynar, düşman görürsen kızar, öfkelenirsin.

  • ای ایاز این کار را زوتر گزار  ** زانک نوعی انتقامست انتظار 
  • Ey Eyaz, bu işi çabuk bitir. Çünkü bu, bir çeşit öç almadır ki beklenmekte.

  • تعجیل فرمودن پادشاه ایاز را کی زود این حکم را به فیصل رسان و منتظر مدار و ایام بیننا مگو کی الانتظار موت الاحمر و جواب گفتن ایاز شاه را 
  • Padişahın, Eyaz’a, çabuk bu hükmü bitir, bekleme. “Günler aramızdadır, bazen bize yardım eder, bazen size”deme. Çünkü bekleyiş, ölümden beterdin diye acele etmesini emir buyurması ve Eyaz’ın cevabı

  • گفت ای شه جملگی فرمان تراست  ** با وجود آفتاب اختر فناست 
  • Eyaz, padişahım dedi, bütün ferman senin. Güneş varken yıldız görünmez.

  • زهره کی بود یا عطارد یا شهاب  ** کو برون آید به پیش آفتاب  2135
  • Zühre, Utarit, yahut da şahap ne oluyor ki güneş varken görünebilsin.

  • گر ز دلق و پوستین بگذشتمی  ** کی چنین تخم ملامت کشتمی 
  • Hırkamla postumdan geçebilseydim hiç böyle kınama tohumu eker miydim?

  • قفل کردن بر در حجره چه بود  ** در میان صد خیالیی حسود 
  • Odanın kapısındaki kilidi açmak da neydi? Hayale kapılan yüzlerce hasetçi bundan ne umuyordu?

  • دست در کرده درون آب جو  ** هر یکی زیشان کلوخ خشک‌جو 
  • Suyun içine el atmışlar, her biri dere de kuru toprak arıyordu.

  • پس کلوخ خشک در جو کی بود  ** ماهیی با آب عاصی کی شود 
  • Hiç derede kuru toprak bulunur mu? Hiç balık suya asi olabilir mi?

  • بر من مسکین جفا دارند ظن  ** که وفا را شرم می‌آید ز من  2140
  • Bu yoksulun cefacı olduğunu sanıyorlardı. Halbuki, öyle vefalıyım ki vefa bile benim vefamı görür de utanır.

  • گر نبودی زحمت نامحرمی  ** چند حرفی از وفا واگفتمی 
  • Mahrem olmayanlardan çekinmeseydim vefaya ait birkaç söz söylerdim.

  • چون جهانی شبهت و اشکال‌جوست  ** حرف می‌رانیم ما بیرون پوست 
  • Alem şüpheci ve tutulacak bir yer arayıcı. Onun için bizde deriden hariç söz söyleyelim.

  • گر تو خود را بشکنی مغزی شوی  ** داستان مغز نغزی بشنوی 
  • Kendini kırarsan iç olur, içe ait latif hikayeler duyarsın.

  • جوز را در پوستها آوازهاست  ** مغز و روغن را خود آوازی کجاست 
  • Cevizin kabuğunda ses vardır ama içinde, yağında ses ne gezer.

  • دارد آوازی نه اندر خورد گوش  ** هست آوازش نهان در گوش نوش  2145
  • Onun da sesi vardır, vardır ama kulak duyamaz. Onun sesi, güzelim kulaktan gizlidir.

  • گرنه خوش‌آوازی مغزی بود  ** ژغژغ آواز قشری کی شنود 
  • Yoksa için sesi pek güzeldir. Onu duyan, kabuğun şakırtısını dinler mi hiç?

  • ژغژغ آن زان تحمل می‌کنی  ** تا که خاموشانه بر مغزی زنی 
  • Sen sükut ederek içi elde edesin diye o şakırtıya tahammül ediyorsun.

  • چند گاهی بی‌لب و بی‌گوش شو  ** وانگهان چون لب حریف نوش شو 
  • Bir müddet dudaksız, kulaksız ol da sonra dudak gibi tatlı şeylere eş ol.

  • چند گفتی نظم و نثر و راز فاش  ** خواجه یک روز امتحان کن گنگ باش 
  • Niceye bir nazım ve nesir söyleyecek, sırları açığa vuracaksın? Hocam, bir günceğiz de şunu sına, dilsiz ol bakalım.

  • حکایت در تقریر این سخن کی چندین گاه گفت ذکر را آزمودیم مدتی صبر و خاموشی را بیازماییم 
  • Bunca zamandır dedikoduyu sınadık, bir zaman da sükut etmeyi deneyelim.