گر نباشد جوع صد رنج دگر ** از پی هیضه بر آرد از تو سر

Eğer açlık olmasaydı imtilâya tutulurdun, ondan sonra da sende daha yüzlerce illet başgösterirdi.

رنج جوع اولی بود خود زان علل ** هم به لطف و هم به خفت هم عمل 2830

Açlık illeti, hem lâtif oluş, hem hafif bir hale geliş, hem de Tanrı'ya yalvarıp ibadette bulunuş bakımından o illetlerden elbette daha iyidir.

رنج جوع از رنجها پاکیزه‌تر ** خاصه در جوعست صد نفع و هنر

Açlık zahmeti, illetlerden daha iyidir; hele açlıkta yüzlerce fayda ve hüner de varken.

در بیان فضیلت احتما و جوع

Az yeyiş ve açlığın iyiliği

جوع خود سلطان داروهاست هین ** جوع در جان نه چنین خوارش مبین

Kendine gel, açlık, ilâçların padişahıdır. Açlığı canla başla kabul et, onu böyle hor görme.

جمله ناخوش از مجاعت خوش شدست ** جمله خوشها بی‌مجاعتها ردست

Bütün hastalıklar, açlıkla iyileşir. Bütün ilâçlar, aç olmadıkça sana tesir etmez.

مثل

Örnek

آن یکی می‌خورد نان فخفره ** گفت سایل چون بدین استت شره

Birisi küflü ekmek yiyordu. Bir adam, neden bu kadar haris ve aç gözlü oldun? diye sordu?

گفت جوع از صبر چون دوتا شود ** نان جو در پیش من حلوا شود 2835

Dedi ki: Sabrın sonucunda açlık, iki misli arttı mı arpa ekmeği bile bana helva gelir.

پس توانم که همه حلوا خورم ** چون کنم صبری صبورم لاجرم

Sabrettim, sabırlı oldum mu daima helva yemiş olurum.

خود نباشد جوع هر کس را زبون ** کین علف‌زاریست ز اندازه برون

Zaten açlık, herkese zebun olmaz ki. Bu açlık, hadden aşırı bir otlaktır.

جوع مر خاصان حق را داده‌اند ** تا شوند از جوع شیر زورمند

Açlığı, onunla güçlü kuvvetli aslan kesilsinler diye ancak Tanrı haslarına vermişlerdir.

جوع هر جلف گدا را کی دهند ** چون علف کم نیست پیش او نهند

Açlığı, öyle her âdi yoksula nerden verecekler? Ot az değil a, önüne koyuverirler.

که بخور که هم بدین ارزانیی ** تو نه‌ای مرغاب مرغ نانیی 2840

Ye derler, sen ancak buna lâyıksın. Suda yüzen kuş değilsin sen, ekmek yiyen bir kuşsun.

حکایت مریدی کی شیخ از حرص و ضمیر او واقف شد او را نصیحت کرد به زبان و در ضمن نصیحت قوت توکل بخشیدش به امر حق

Bir şeyhin, dervişin içini okuyup hırsını anlaması, ona dille nasihat vererekTanrı emriyle Tanrı'ya dayanma kuvvetini bağışlaması

شیخ می‌شد با مریدی بی‌درنگ ** سوی شهری نان بدانجا بود تنگ

Bir şeyh, müridiyle dara düşmüştü. Şehirde ekmek vardı, bulundukları yerde kıttı.

ترس جوع و قحط در فکر مرید ** هر دمی می‌گشت از غفلت پدید

Müridin gönlünde açlık ve kıtlık korkusu, gafletinden her an artmaktaydı.

شیخ آگه بود و واقف از ضمیر ** گفت او را چند باشی در زحیر

Şeyh biliyordu, müridin içinden geçeni anlamıştı. Ona dedi ki: Ne vakte dek bu elem, bu ıstırap içinde kalacaksın?

از برای غصه‌ی نان سوختی ** دیده‌ی صبر و توکل دوختی

Ekmek derdinden yanıp yakılıyorsun. Âdeta Tanrı'ya dayanma gözünü kapamışsın.

تو نه‌ای زان نازنینان عزیز ** که ترا دارند بی‌جوز و مویز 2845

Sen o yüce nazeninlerden değilsin ki sana ceviz ve kuru üzüm vermesinler.

جوع رزق جان خاصان خداست ** کی زبون هم‌چو تو گیج گداست

Açlık. Tanrı haslarının gıdasıdır. Senin gibi ahmak yoksul, nerden ona zebun olacak?

باش فارغ تو از آنها نیستی ** که درین مطبخ تو بی‌نان بیستی

Aldırış etme, sen onlardan değilsin ki bu mutfakta ekmeksiz beklıyesin.

کاسه بر کاسه‌ست و نان بر نان مدام ** از برای این شکم‌خواران عام

Şu aşagılık ve karnına düşkün kişilere daima kâse üstünde kâse sunarlar, ekmek üstüne ekmek.

چون بمیرد می‌رود نان پیش پیش ** کای ز بیم بی‌نوایی کشته خویش

Bu çeşit adam öldü mü ekmek, önünden giderek ey yoksullukla, ümitsizlikle kendini öldüren der,

تو برفتی ماند نان برخیز گیر ** ای بکشته خویش را اندر زحیر 2850

İşte sen öldün, ekmek kaldı. Hadi kalk da al ekmeğini bakalım ey kendini elemlerle öldüren!

هین توکل کن ملرزان پا و دست ** رزق تو بر تو ز تو عاشق‌ترست

Kendine gel de elin, ayağın titremesin. Rızkın, senin ona âşık olmandan ziyade sana âşıktır.

عاشقست و می‌زند او مول‌مول ** که ز بی‌صبریت داند ای فضول

Âşıktır, senin sabırsızlığını bilir de emekliye emekliye sana gelir a herzevekil!

گر ترا صبری بدی رزق آمدی ** خویشتن چون عاشقان بر تو زدی

Sabrın olsaydı rızkın gelir, âşıklar gibi kendini sana teslim ederdi.