که بگفتم کین چنین کن یا چنان ** چون نکردید ای موات و عاجزان

عقل کی حکمی کند بر چوب و سنگ ** عقل کی چنگی زند بر نقش چنگ

کای غلام بسته دست اشکسته‌پا ** نیزه برگیر و بیا سوی وغا 3030

خالقی که اختر و گردون کند ** امر و نهی جاهلانه چون کند

احتمال عجز از حق راندی ** جاهل و گیج و سفیهش خواندی

عجز نبود از قدر ور گر بود ** جاهلی از عاجزی بدتر بود

ترک می‌گوید قنق را از کرم ** بی‌سگ و بی‌دلق آ سوی درم

وز فلان سوی اندر آ هین با ادب ** تا سگم بندد ز تو دندان و لب 3035

تو به عکس آن کنی بر در روی ** لاجرم از زخم سگ خسته شوی

آن‌چنان رو که غلامان رفته‌اند ** تا سگش گردد حلیم و مهرمند

تو سگی با خود بری یا روبهی ** سگ بشورد از بن هر خرگهی

غیر حق را گر نباشد اختیار ** خشم چون می‌آیدت بر جرم‌دار

چون همی‌خایی تو دندان بر عدو ** چون همی بینی گناه و جرم ازو 3040

گر ز سقف خانه چوبی بشکند ** بر تو افتد سخت مجروحت کند

هیچ خشمی آیدت بر چوب سقف ** هیچ اندر کین او باشی تو وقف

که چرا بر من زد و دستم شکست ** او عدو و خصم جان من بدست

کودکان خرد را چون می‌زنی ** چون بزرگان را منزه می‌کنی

آنک دزدد مال تو گویی بگیر ** دست و پایش را ببر سازش اسیر 3045

وآنک قصد عورت تو می‌کند ** صد هزاران خشم از تو می‌دمد

گر بیاید سیل و رخت تو برد ** هیچ با سیل آورد کینی خرد

ور بیامد باد و دستارت ربود ** کی ترا با باد دل خشمی نمود

خشم در تو شد بیان اختیار ** تا نگویی جبریانه اعتذار

گر شتربان اشتری را می‌زند ** آن شتر قصد زننده می‌کند 3050

خشم اشتر نیست با آن چوب او ** پس ز مختاری شتر بردست بو

هم‌چنین سگ گر برو سنگی زنی ** بر تو آرد حمله گردد منثنی