چون نه‌ای رنجور سر را بر مبند ** اختیارت هست بر سبلت مخند

جهد کن کز جام حق یابی نوی ** بی‌خود و بی‌اختیار آنگه شوی 3105

آنگه آن می را بود کل اختیار ** تو شوی معذور مطلق مست‌وار

هرچه گویی گفته‌ی می باشد آن ** هر چه روبی رفته‌ی می باشد آن

کی کند آن مست جز عدل و صواب ** که ز جام حق کشیدست او شراب

جادوان فرعون را گفتند بیست ** مست را پروای دست و پای نیست

دست و پای ما می آن واحدست ** دست ظاهر سایه است و کاسدست 3110

معنی ما شاء الله کان یعنی خواست خواست او و رضا رضای او جویید از خشم دیگران و رد دیگران دلتنگ مباشید آن کان اگر چه لفظ ماضیست لیکن در فعل خدا ماضی و مستقبل نباشد کی لیس عند الله صباح و لا مساء

قول بنده ایش شاء الله کان ** بهر آن نبود که تنبل کن در آن

بلک تحریضست بر اخلاص و جد ** که در آن خدمت فزون شو مستعد

گر بگویند آنچ می‌خواهی تو راد ** کار کار تست برحسب مراد

آنگهان تنبل کنی جایز بود ** کانچ خواهی و آنچ گویی آن شود

چون بگویند ایش شاء الله کان ** حکم حکم اوست مطلق جاودان 3115

پس چرا صد مرده اندر ورد او ** بر نگردی بندگانه گرد او

گر بگویند آنچ می‌خواهد وزیر ** خواست آن اوست اندر دار و گیر

گرد او گردان شوی صد مرده زود ** تا بریزد بر سرت احسان و جود

یا گریزی از وزیر و قصر او ** این نباشد جست و جوی نصر او

بازگونه زین سخن کاهل شدی ** منعکس ادراک و خاطر آمدی 3120

امر امر آن فلان خواجه‌ست هین ** چیست یعنی با جز او کمتر نشین

گرد خواجه گرد چون امر آن اوست ** کو کشد دشمن رهاند جان دوست

هرچه او خواهد همان یابی یقین ** یاوه کم رو خدمت او برگزین

نی چو حاکم اوست گرد او مگرد ** تا شوی نامه سیاه و روی زود

حق بود تاویل که آن گرمت کند ** پر امید و چست و با شرمت کند 3125

ور کند سستت حقیقت این بدان ** هست تبدیل و نه تاویلست آن

این برای گرم کردن آمدست ** تا بگیرد ناامیدان را دو دست

معنی قرآن ز قرآن پرس و بس ** وز کسی که آتش زدست اندر هوس