گرد خشم و کینه‌ی مرده مگرد ** هین مکن با نقش گرمابه نبرد

Ölüye kızıp da kinlenmeye, öç almaya kalkışma. Hamam duvarındaki resimle kavgaya girişme.

شکر کن که زنده‌ای بر تو نزد ** کانک زنده رد کند حق کرد رد

Şükret ki sana bir diri vurmadı. Çünkü dirinin reddettiğini Allah da reddeder.

خشم احیا خشم حق و زخم اوست ** که به حق زنده‌ست آن پاکیزه‌پوست 1550

Dirilerin kızgınlığı, Allah kızgınlığıdır, Allah zahmıdır. Çünkü o dışı temiz kişi, Allahyla diridir.

حق بکشت او را و در پاچه‌ش دمید ** زود قصابانه پوست از وی کشید

Allah onu öldürmüş, ayağından üflemiş, çabucak kasap gibi derisini yüzmüştür.

نفخ در وی باقی آمد تا مب ** نفخ حق نبود چو نفخه‌ی آن قصاب

Allah’nın üfürmesi, ona ebedî olarak kalır. Allahnın üfürmesi kasabın üfürmesine benzemez.

فرق بسیارست بین النفختین ** این همه زینست و آن سر جمله شین

Fakat Allah üfürmesiyle kasap üfürmesi arasında çok fark vardır. Bu, baştan aşağıya kadar lûtuftur, kemaldir, öbürü tamamıyla ayıp ve ar.

این حیات از وی برید و شد مضر ** وان حیات از نفخ حق شد مستمر

Bu dirilik,o üfürmeyle mahvolmuştur; o dirilik, o üfürmeyle gelmiştir, ebedîdir.

این دم آن دم نیست کاید آن به شرح ** هین بر آ زین قعر چه بالای صرح 1555

1555.Bu soluk, o soluk değildir ki söze sığsın, anlatılabilsin. Kendine gel de şu kuyunun dibinden köşkün üstüne çık, yücel!

نیستش بر خر نشاندن مجتهد ** نقش هیزم را کسی بر خر نهد

Bunu eşeğe bindirmenin şeriatta yeri yok. Sopanın resmini eşeğe bindiren var mıdır hiç?

بر نشست او نه پشت خر سزد ** پشت تابوتیش اولیتر سزد

Onu eşeğe değil, tabuta bindirmek daha doğru, daha yerinde.

ظلم چه بود وضع غیر موضعش ** هین مکن در غیر موضع ضایعش

Zulüm nedir? Bir şeyi lâyık olduğu yere koymamak. Sen de onu, ona lâyık olan yerden başka bir yere koyup zâyi etme.

گفت صوفی پس روا داری که او ** سیلیم زد بی‌قصاص و بی‌تسو

Sofi dedi ki: Peki, hiçbir suçum, günahım yokken bana bir sille vurmasını reva görüyor musun?

این روا باشد که خر خرسی قلاش ** صوفیان را صفع اندازد بلاش 1560

Demek ki bir değirmen eşeği, hiçbir suçu olmayan sofiye bir sille aşk edebilir ha?

گفت قاضی تو چه داری بیش و کم ** گفت دارم در جهان من شش درم

Kadı, zayıf adama, az çok paran var mı? diye sordu. Adam, dünyada yalnız altı kuruşum var, deyince,

گفت قاضی سه درم تو خرج کن ** آن سه دیگر را به او ده بی‌سخن

Peki dedi, üç kuruşunu sen harcan, üç kuruşunu da hiç lâf etmeden ver bu adama.

زار و رنجورست و درویش و ضعیف ** سه درم در بایدش تره و رغیف

O da zayıf, yok yoksul bir adam. Üç kuruşla kendine ekmek katık alır.

بر قفای قاضی افتادش نظر ** از قفای صوفی آن بد خوب‌تر

Hasta adamın gözü kadının ensesine ilişti. Baktı ki onun kellesi, sofininkinden daha hoş.

راست می‌کرد از پی سیلیش دست ** که قصاص سیلیم ارزان شدست 1565

Vurduğum sillenin cezası ucuz deyip vurmak için elini kaldırdı.

سوی گوش قاضی آمد بهر راز ** سیلیی آورد قاضی را فراز

Kadının yanına gidip kulağına bir şey söyleyecek gibi yaptı, ensesine bir hudayi sille aşketti.

گفت هر شش را بگیرید ای دو خصم ** من شوم آزاد بی خرخاش و وصم

Dedi ki: Altı kuruşu bölüşün ben de hırıltıdan gürültüden kurtulayım!

طیره شدن قاضی از سیلی درویش و سرزنش کردن صوفی قاضی را

Kadının bundan kızması,sofinin ona sitemde bulunması

گشت قاضی طیره صوفی گفت هی ** حکم تو عدلست لاشپک نیست غی

Kadı kızınca sofi, hey dedi. Şüphe yok ki senin hükmün adalettir, azgınlık değil.

آنچ نپسندی به خود ای شیخ دین ** چون پسندی بر برادر ای امین

Ey din şeyhi, ey emin adam! Kendine yapılmasını istemediğin şeyi kardeşine nasıl hükmediyorsun?

این ندانی که می من چه کنی ** هم در آن چه عاقبت خود افکنی 1570

Bilmiyor musun ki benim için kuyu kazarsan nihayet kendin düşersin.

من حفر برا نخواندی از خبر ** آنچ خواندی کن عمل جان پدر

“Kim kardeşine kuyu kazarsa kendi düşer” hadisini okumadın mı? Okuduysan a babasının kuzusu önce o hükme sen uy.

این یکی حکمت چنین بد در قضا ** که ترا آورد سیلی بر قفا

Kafana bir sille inmesine sebep olan şu tek hükmün yok mu? Eğer öbür hükümlerin de böyleyse,