English    Türkçe    فارسی   

6
1580-1604

  • سال قحط از آفتاب خیره‌خند  ** باغها در مرگ و جان کندن رسند  1580
  • Kıtlık yılında gülüp duran güneşin yüzünden bağlar, bahçeler ölüm haline girer, can çekişirler.

  • ز امر حق وابکوا کثیرا خوانده‌ای  ** چون سر بریان چه خندان مانده‌ای 
  • Allah’nın “Çok ağlayın” emrini okumuşsundur. Peki, ne diye pişmiş kelle gibi sırıtıp kaldın ya?

  • روشنی خانه باشی هم‌چو شمع  ** گر فرو پاشی تو هم‌چون شمع دمع 
  • Mum gibi daima göz yaşı dökersen mum gibi evi aydınlatmış olursun.

  • آن ترش‌رویی مادر یا پدر  ** حافظ فرزند شد از هر ضرر 
  • Ananın, yahut babanın ekşi suratı,çocuğu her zarardan korur.

  • ذوق خنده دیده‌ای ای خیره‌خند  ** ذوق گریه بین که هست آن کان قند 
  • Ey sersem sersem gülüp duran, gülmenin zevkini gördün, bir de ağlamanın zevkini seyret. O, şeker madenidir.

  • چون جهنم گریه آرد یاد آن  ** پس جهنم خوشتر آید از جنان  1585
  • Seni cehennem ağlatırsa onu anmak, sana cennetten hoştur.

  • خنده‌ها در گریه‌ها آمد کتیم  ** گنج در ویرانه‌ها جو ای سلیم 
  • Gülmeler, ağlamalarda gizlidir. Ey sâf ve temiz kişi, defineyi yıkık yerlerde ara.

  • ذوق در غمهاست پی گم کرده‌اند  ** آب حیوان را به ظلمت برده‌اند 
  • Zevk gamlardadır. Onların izini kaybetmişler, abıhayatı karanlıklara çekip götürmüşlerdir.

  • بازگونه نعل در ره تا رباط  ** چشمها را چار کن در احتیاط 
  • Yolda konak yerine kadar tersine nal izleri var. İhtiyatlı ol gözünü dört aç.

  • چشمها را چار کن در اعتبار  ** یار کن با چشم خود دو چشم یار 
  • İbret gözünü dört aç. Sevgilinin iki gözünü de kendi gözlerine dost et.

  • امرهم شوری بخوان اندر صحف  ** یار را باش و مگوش از ناز اف  1590
  • Kuran’dan “Onlar, işlerini danışarak yaparlar” âyetini oku. Sevgiliyle dost ol, nazlanarak of deme.

  • یار باشد راه را پشت و پناه  ** چونک نیکو بنگری یارست راه 
  • Dost, yolda arkadır,sığınaktır. İyice bakarsan görürsün ki yol sevgiliden ibarettir.

  • چونک در یاران رسی خامش نشین  ** اندر آن حلقه مکن خود را نگین 
  • Dostlara, sevdiklere ulaştın mı sus, otur. O halkaya kendini yüzük taşı yapmaya kalkışma.

  • در نماز جمعه بنگر خوش به هوش  ** جمله جمعند و یک‌اندیشه و خموش 
  • Aklını başına devşir de Cuma namazına bak. Herkes toplanmıştır, bir düşüncededir, susup dururlar.

  • رختها را سوی خاموشی کشان  ** چون نشان جویی مکن خود را نشان 
  • Varını yoğunu sükût diyarına çek. Nişan arıyorsan kendini nişane yapmaya kalkışma.

  • گفت پیغامبر که در بحر هموم  ** در دلالت دان تو یاران را نجوم  1595
  • Peygamber dedi ki: Bil ki karanlıkta yıldızlar nasıl yol gösterirse dostlar da elemler, sıkıntılar denizinde öyle yol gösterir.

  • چشم در استارگان نه ره بجو  ** نطق تشویش نظر باشد مگو 
  • Gözü yıldızlara dik, yol ara. Söz, bakışı bulandırır, sus, söylenme.

  • گر دو حرف صدق گویی ای فلان  ** گفت تیره در تبع گردد روان 
  • İki doğru söz söyledin mi, uydurma söz de ona uyar, ulanır gider.

  • این نخواندی کالکلام ای مستهام  ** فی شجون حره جر الکلام 
  • Söz, sözü açar derler; hiç duymadın mı bu lâfı?

  • هین مشو شارع در آن حرف رشد  ** که سخن زو مر سخن را می‌کشد 
  • Sakın doğru söze de girişeyim deme. Çünkü söz, doğrudan eğriye gidiverir.

  • نیست در ضبطت چو بگشادی دهان  ** از پی صافی شود تیره روان  1600
  • Ağzını açtın mı artık söz, senin elinde değildir. Sâf sözün ardından bulanık söz de akar.

  • آنک معصوم ره وحی خداست  ** چون همه صافست بگشاید رواست 
  • Fakat Allah vahyinin yolunda mâsum olanın sözleri, tamımı ile sâftır, onun için böyle dam ağzını açar, söze başlarsa caizdir.

  • زانک ما ینطق رسول بالهوی  ** کی هوا زاید ز معصوم خدا 
  • Çünkü peygamber, kendi heva ve hevesinden söz söylemez. Allah mâsumundan heva ve heves doğar mı hiç?

  • خویشتن را ساز منطیقی ز حال  ** تا نگردی هم‌چو من سخره‌ی مقال 
  • Hal sahibi ol da söz söyle; bu suretle de benim gibi söze düşkün olma!

  • سال کردن آن صوفی قاضی را 
  • Sofinin, kadıdan sorusu

  • گفت صوفی چون ز یک کانست زر  ** این چرا نفعست و آن دیگر ضرر 
  • Sofi dedi ki: Mademki altın, bir madendendir. Neden bunda fayda var, onda zarar?