ند چه بود مثل مثل نیک و بد ** مثل مثل خویشتن را کی کند

ند چه بود مثل مثل نیک و بد ** مثل مثل خویشتن را کی کند 1620

چونک دو مثل آمدند ای متقی ** این چه اولیتر از آن در خالقی

بر شمار برگ بستان ند و ضد ** چون کفی بر بحر بی‌ضدست و ند

بی‌چگونه بین تو برد و مات بحر ** چون چگونه گنجد اندر ذات بحر

کمترین لعبت او جان تست ** این چگونه و چون جان کی شد درست

پس چنان بحری که در هر قطر آن ** از بدن ناشی‌تر آمد عقل و جان 1625

کی بگنجد در مضیق چند و چون ** عقل کل آنجاست از لا یعلمون

عقل گوید مر جسد را که ای جماد ** بوی بردی هیچ از آن بحر معاد

جسم گوید من یقین سایه‌ی توم ** یاری از سایه که جوید جان عم

عقل گوید کین نه آن حیرت سراست ** که سزا گستاخ‌تر از ناسزاست

اندرینجا آفتاب انوری ** خدمت ذره کند چون چاکری 1630

شیر این سو پیش آهو سر نهد ** باز اینجا نزد تیهو پر نهد

این ترا باور نیاید مصطفی ** چون ز مسکینان همی‌جوید دعا

گر بگویی از پی تعلیم بود ** عین تجهیل از چه رو تفهیم بود

بلک می‌داند که گنج شاهوار ** در خرابیها نهد آن شهریار

بدگمانی نعل معکوس ویست ** گرچه هر جزویش جاسوس ویست 1635

بل حقیقت در حقیقت غرقه شد ** زین سبب هفتاد بل صد فرقه شد

با تو قلماشیت خواهم گفت هان ** صوفیا خوش پهن بگشا گوش جان

مر ترا هم زخم که آید ز آسمان ** منتظر می‌باش خلعت بعد آن

کو نه آن شاهست کت سیلی زند ** پس نبخشد تاج و تخت مستند

جمله دنیا را پر پشه بها ** سیلیی را رشوت بی‌منتها 1640

گردنت زین طوق زرین جهان ** چست در دزد و ز حق سیلی ستان

آن قفاها که انبیا برداشتند ** زان بلا سرهای خود افراشتند

لیک حاضر باش در خود ای فتی ** تا به خانه او بیابد مر ترا

ورنه خلعت را برد او باز پس ** که نیابیدم به خانه‌ش هیچ کس

باز سال کردن صوفی از آن قاضی