مستمع چون یافت جاذب زان وفود ** جمله اجزااش حکایت گشته بود

مستمع چون یافت جاذب زان وفود ** جمله اجزااش حکایت گشته بود 1655

Dinleyici bulunduğundan bütün cüzleri hikâye olmuştu âdeta.

قال النبی علیه السلام ان الله تعالی یلقن الحکمة علی لسان الواعظین بقدر همم المستمعین

Peygamber aleyhisselâm “Şüphe yok Allah, dinleyenlerin himmetince vaiz edenlerin diline hikmet telkin eder” buyurdu.

جذب سمعست ار کسی را خوش لبیست ** گرمی و جد معلم از صبیست

Birisinin sözü güzelse dinleyicidendir. Öğretmenin heyecanı ve işe iyi sarılması, çocuğun tesiriyledir.

چنگیی را کو نوازد بیست و چار ** چون نیابد گوش گردد چنگ بار

Yirmi dört şubeden çalgı çalan bir çalgıcıya, dinleyen olmadı mı çalgısı bir yük olur.

نه حراره یادش آید نه غزل ** نه ده انگشتش بجنبد در عمل

Aklına ne bir yanık nağme gelir, ne bir güzel, ne de on parmağı, çalgının perdelerinde ve tellerde oynar!

گر نبودی گوشهای غیب‌گیر ** وحی ناوردی ز گردون یک بشیر

Gayb haberlerini dinleyen bir kulak olmasaydı hiçbir muştucu gökten vahiy getirmezdi.

ور نبودی دیده‌های صنع‌بین ** نه فلک گشتی نه خندیدی زمین 1660

Allah sanatlarını gören gözler olmasaydı ne gökyüzü dönerdi, ne yeryüzü gülerdi.

آن دم لولاک این باشد که کار ** از برای چشم تیزست و نظار

“Sen olmasaydın” sözü, keskin ve görür gözler içindir.

عامه را از عشق هم‌خوابه و طبق ** کی بود پروای عشق صنع حق

Fakat halk, kadın ve yemek aşkından nereden Allah sanatına bakacak, nereden Allah aşkına düşecek?

آب تتماجی نریزی در تغار ** تا سگی چندی نباشد طعمه‌خوار

Yiyecek birkaç köpek olmadıktan sonra tutmaç suyunu köpeklerin yiyecekleri yere dökmezsin ki.

رو سگ کهف خداوندیش باش ** تا رهاند زین تغارت اصطفاش

Yürü, Allah mağarasının köpeği ol da o, seni seçsin, bu yal yerinden kurtarsın.

چونک دزدیهای بی‌رحمانه گفت ** کی کنند آن درزیان اندر نهفت 1665

Hikâyeci, terzilerin insafsızca hırsızlılarını anlattı, çaldıkları kumaşları nasıl sakladıklarını söyledi.

اندر آن هنگامه ترکی از خطا ** سخت طیره شد ز کشف آن غطا

Halk arasında Hıta’lı bir Türk vardı. Bu sırrın açılmasına pek kızdı öfkelendi.

شب چو روز رستخیز آن رازها ** کشف می‌کرد از پی اهل نهی

Gece, kıyamet günü gibi o sırları, hakikat ehline açıp durmaktaydı.

هر کجا آیی تو در جنگی فراز ** بینی آنجا دو عدو در کشف راز

Nereye gitsen de orada birbirlerinin sırlarını açan iki düşmanı savaşır görsen;

آن زمان را محشر مذکور دان ** وان گلوی رازگو را صور دان

O anı, anılıp söylenen mahşer bil. O sır söyleyen boğazı da sur say.

که خدا اسباب خشمی ساختست ** وآن فضایح را بکوی انداختست 1670

Allah, öfke sebeplerini hazırlamış, o kötülükleri ortaya atmıştır.

بس که غدر درزیان را ذکر کرد ** حیف آمد ترک را و خشم و درد

Hikâyeci, terzilerin bir çok hainliklerini sayıp döktü. Türk acıklandı, kızdı, dertlendi.

گفت ای قصاص در شهر شما ** کیست استاتر درین مکر و دغا

Dedi ki: Ey meddah, şehrinizde hilede, hıyanette en usta hangi terzi?

دعوی کردن ترک و گرو بستن او کی درزی از من چیزی نتواند بردن

Türk’ün ,terzi benden bir şey çalamaz diye bahse girişmesi

گفت خیاطیست نامش پور شش ** اندرین چستی و دزدی خلق‌کش

Meddah dedi ki: Ciğeroğlu derler bir terzi vardır, hırsızlıkta, çeviklikte halkı öldürür âdeta.

گفت من ضامن که با صد اضطراب ** او نیارد برد پیشم رشته‌تاب

Türk, benden dedi, bir iplik bile çalamaz. Sizinle bahse giriyorum.

پس بگفتندش که از تو چست‌تر ** مات او گشتند در دعوی مپر 1675

Senden daha akıllı nice kişileri mat etti, bahse girişme, böyle kanatlanıp uçmaya kalkma.

رو به عقل خود چنین غره مباش ** که شوی یاوه تو در تزویرهاش

Yürü, aklına böyle mağrur olma. Onun hileleriyle sen de kendini kaybedersin dediler.

گرم‌تر شد ترک و بست آنجا گرو ** که نیارد برد نی کهنه نی نو

Türk, büsbütün kızdı, benden ne yeni, ne eski hiçbir şey alamaz diye bahse girişti.

مطمعانش گرم‌تر کردند زود ** او گرو بست و رهان را بر گشود

Tamah edenler de onu büsbütün kızdırdılar. Bahse girip ağzını açarak dedi ki:

که گرو این مرکب تازی من ** بدهم ار دزدد قماشم او به فن

Şu Arap atım rehin olsun. Benden hileyle kumaş çalabilirse at sizin olur.