چونک تعویق آمد اندر عرض و طول ** شاه شد زان گنج دل سیر و ملول

İşin eni, boyu uzayıp duruyordu. Padişah, nihayet o defineden usandı.

دشتها را گز گز آن شه چاه کند ** رقعه را از خشم پیش او فکند 1960

Her tarafı yer yer eştirmiş,kuyu haline getirmişti. Günün birinde kâğıdı, herifin önüne atıp

گفت گیر این رقعه کش آثار نیست ** تو بدین اولیتری کت کار نیست

Dedi ki: Al şu kâğıdı. Definenin eseri bile görünmedi. Senin işin yok, bu iş sana daha lâyık.

نیست این کار کسی کش هست کار ** که بسوزد گل بگردد گرد خار

Bu işi olanın yapacağı şey değil. Gülü yakıp dikenin etrafında dolanmak akıl kârı değil.

نادر افتد اهل این ماخولیا ** منتظر که روید از آهن گیا

Demirden ot bitmesini bekleyen olabilir ama bu hülyaya tutulan, az olur.

سخت جانی باید این فن را چو تو ** تو که داری جان سخت این را بجو

Bu iş için senin gibi yorulma bilmez bir adam gerek. Sen mademki yorulmuyorsun, var ara.

گر نیابی نبودت هرگز ملال ** ور بیابی آن به تو کردم حلال 1965

Bulursan ne âlâ, onu sana helâl ettim. Bulamazsan yorulmazsın, kazar durursun!

عقل راه ناامیدی کی رود ** عشق باشد کان طرف بر سر دود

Akıl, ümitsizlik yoluna gider mi hiç? Aşk lâzım ki o tarafa koşsun!

لاابالی عشق باشد نی خرد ** عقل آن جوید کز آن سودی برد

Hiç bir şeye aldırmayan aşktır, akıl değil. Akıl, faydalanacağı şeyi arar.

ترک‌تاز و تن‌گداز و بی‌حیا ** در بلا چون سنگ زیر آسیا

Aşk yılmaz, canını sakınmaz, utanma nedir bilmez. Değirmen taşının altına gitmiş gibi belâlara uğrar, sabreder.

سخت‌رویی که ندارد هیچ پشت ** بهره‌جویی را درون خویش کشت

Öyle pek yüzlüdür ki hiç arkasını dönmez. Bir fayda elde etmek ümidini öldürmüştür içinde.

پاک می‌بازد نباشد مزدجو ** آنچنان که پاک می‌گیرد ز هو 1970

Neyi var, neyi yoksa ortaya kor, oynar, yutulur, bir ücret aramaz. Allah’nın aldığı gibi yine hepsini Allahya verir, tertemiz olur.

می‌دهد حق هستیش بی‌علتی ** می‌سپارد باز بی‌علت فتی

Allah, ona sebepsiz olarak bu varlığı vermiştir.O cömert er de sebepsiz olarak Allah vergisini Allahya bağışlar.

که فتوت دادن بی علتست ** پاک‌بازی خارج هر ملتست

Cömertlik, sebepsiz olarak vermektir. Temizlik, her şeyi Allahya verip arınmak, her şeriatın dışındadır.

زانک ملت فضل جوید یا خلاص ** پاک بازانند قربانان خاص

Çünkü şeriat, ya Allah ihsanına nail olmayı, yahut Allah kahrından kurtulmayı arar. Varlıktan arınanlarsa Allah’nın has kurbanlarıdır.

نی خدا را امتحانی می‌کنند ** نی در سود و زیانی می‌زنند

Onlar, ne Allahyı sınarlar, ne de ziyana, kâra aldırış ederler.

باز دادن شاه گنج‌نامه را به آن فقیر کی بگیر ما از سر این برخاستیم

Padişahın,definenin yerini gösteren kâğıdı ”Al,biz bundan vazgeçtik” diye yoksula vermesi

چونک رقعه‌ی گنج پر آشوب را ** شه مسلم داشت آن مکروب را 1975

O dertli definenin kâğıdını padişah, o dertlere uğramış fakire verince;

گشت آمن او ز خصمان و ز نیش ** رفت و می‌پیچید در سودای خویش

Yoksul adam, düşmanlarından, onların saçmasından emin oldu, gidip sevdalandığı şeye adamakıllı sarıldı.

یار کرد او عشق درداندیش را ** کلب لیسد خویش ریش خویش را

İnsanı dertlere düşüren aşka yâr oldu. Köpek, yarasını yalaya yalaya iyi eder.

عشق را در پیچش خود یار نیست ** محرمش در ده یکی دیار نیست

Aşk ıstırabına hiçbir yâr, hiçbir ortak yoktur. Âşığa âlemde bir tek mahrem bile bulunmaz.

نیست از عاشق کسی دیوانه‌تر ** عقل از سودای او کورست و کر

Âşıktan daha deli kimse yoktur. Akıl, onun sevdasına karşı kördür, sağırdır.

زآنک این دیوانگی عام نیست ** طب را ارشاد این احکام نیست 1980

Çünkü bu, herkesin deliliğine benzemez ki. Hekimlik bilgisinde bunu iyileştirecek hükümler yoktur.

گر طبیبی را رسد زین گون جنون ** دفتر طب را فرو شوید به خون

Bir hekim, bu çeşit deliliğe uğrasa hekimlik kitabını kanı ile yıkar, yazılanların hepsini silerdi.

طب جمله‌ی عقلها منقوش اوست ** روی جمله دلبران روپوش اوست

Bütün akılların hekimliği, aşka göre çizilmiş suretlerden başka bir şey değildir. Bütün güzellerin yüzleri, onun yüzünün perdesidir.

روی در روی خود آر ای عشق‌کیش ** نیست ای مفتون ترا جز خویش خویش

Ey aşk mezhebine giren, yüzünü kendine çevir. Sana meftun olan, senden başkası değildir.