گر نبودی او نیابیدی زمین ** در درونه گنج و بیرون یاسمین

O olmasaydı yeryüzü olmaz, yeryüzünün içinde defineler, dışında yaseminler yaratılmazdı.

رزقها هم رزق‌خواران وی‌اند ** میوه‌ها لب‌خشک باران وی‌اند

Rızklar da onun rızkını yemektedir. Meyveler de onun yağmuruna karşı dudakları kupkuru bir haldedir.

هین که معکوس است در امر این گره ** صدقه‌بخش خویش را صدقه بده

Kendine gel , bu işteki düğüm, tersine düğümlenmiştir. Sana sadaka verene sen sadaka ver!

از فقیرستت همه زر و حریر ** هین غنی راده زکاتی ای فقیر

Ey yoksul zengine zekât ver. Bütün altınlar, bütün ipekli kumaşlar, yokluktadır, yoksuldadır.

چون تو ننگی جفت آن مقبول‌روح ** چون عیال کافر اندر عقد نوح 2110

Senin gibi bir kötü, o makbul ruha eş olmuş, Nuh’un nikâhındaki kâfir gibi âdeta.

گر نبودی نسبت تو زین سرا ** پاره‌پاره کردمی این دم ترا

Bu yurda mensup olmasaydın şimdi seni paramparça ederdim.

دادمی آن نوح را از تو خلاص ** تا مشرف گشتمی من در قصاص

O Nuh’u da senden halâs ederdim, ben de kısasa uğrar, Şeyh’in yolunda ölmek şerefiyle yücelirdim.

لیک با خانه‌ی شهنشاه زمن ** این چنین گستاخیی ناید ز من

Fakat zamanın padişahlar padişahının evinde bu çeşit küstahlıkta bulunamam.

رو دعا کن که سگ این موطنی ** ورنه اکنون کردمی من کردنی

Yürü, dua et ki bu yurdun köpeğisin. Yoksa şimdi yapacağımı yapardım sana.

واگشتن مرید از وثاق شیخ و پرسیدن از مردم و نشان دادن ایشان کی شیخ به فلان بیشه رفته است

Dervişin, Şeyh’in evinden dönmesi ve Şeyh’i halktan sorması, onların da filân ormana gitti diye haber vermeleri

بعد از آن پرسان شد او از هر کسی ** شیخ را می‌جست از هر سو بسی 2115

Ondan sonra derviş, herkese sormakta, Şeyh’i her tarafta araştırmadaydı.

پس کسی گفتش که آن قطب دیار ** رفت تا هیزم کشد از کوهسار

Birisi dedi ki: O kutup, odun getirmek üzere ormana gitti.

آن مرید ذوالفقاراندیش تفت ** در هوای شیخ سوی بیشه رفت

O Zülfikâr düşünceli ve ateşli derviş Şeyh’in havasına uyup ormanın yolunu tuttu.

دیو می‌آورد پیش هوش مرد ** وسوسه تا خفیه گردد مه ز گرد

Şeytan, aklına ayı tozla örten bir gizli vesvese vermekteydi.

کین چنین زن را چرا این شیخ دین ** دارد اندر خانه یار و همنشین

Bu din şeyhi neden böyle bir kadını evinde tutuyor, onunla düşüp kalkıyor?

ضد را با ضد ایناس از کجا ** با امام‌الناس نسناس از کجا 2120

Zıt, nasıl olur da zıddıyla beraber bulunur? Halkın imamı olan bir zat nerede, maymun nerede? diyordu.

باز او لاحول می‌کرد آتشین ** که اعتراض من برو کفرست و کین

Sonra yine ateş gibi dönüyor, Lâ havle okuyor, ona itirazım küfürdür, kindir diyordu.

من کی باشم با تصرفهای حق ** که بر آرد نفس من اشکال و دق

Ben kim oluyorum ki Tanrı’nın işlerine karışıyorum? Nefsimden neden böyle şüpheler, kınamalar geliyor?

باز نفسش حمله می‌آورد زود ** زین تعرف در دلش چون کاه دود

Derken nefsi yine saldırıyor, bu yüzden, gönlünden kuyumcular potasından çıkar gibi duman tütüyordu.

که چه نسبت دیو را با جبرئیل ** که بود با او به صحبت هم مقیل

Şeytan’la, diyordu, Cebrail’in ne münasebeti var ki onunla konuşsun, düşüp kalksın, beraber yatsın, uyusun!

چون تواند ساخت با آزر خلیل ** چون تواند ساخت با ره‌زن دلیل 2125

Azer, nasıl olur da Halil’le geçinebilir? Yol kesen, nasıl olur da kılavuzla beraber bulunur?

یافتن مرید مراد را و ملاقات او با شیخ نزدیک آن بیشه

Müridin, muradını bulması, dervişin, ormana yakın bir yerde Şeyh’le buluşması

اندرین بود او که شیخ نامدار ** زود پیش افتاد بر شیری سوار

O, bu düşüncedeyken ünlü Şeyh, bir aslana binmiş, çıkageldi.

شیر غران هیزمش را می‌کشید ** بر سر هیزم نشسته آن سعید

Kükremiş aslan odununu çekmekteydi. O kutlu zat da odunlarının üstüne binmişti.

تازیانه‌ش مار نر بود از شرف ** مار را بگرفته چون خرزن به کف

Kamçısı bir yılandı. Yücelikle yılanı bir kamçı gibi eline almıştı.

تو یقین می‌دان که هر شیخی که هست ** هم سواری می‌کند بر شیر مست

İyice bil ki, her şeyh, sarhoş aslanın üstüne biner.

گرچه آن محسوس و این محسوس نیست ** لیک آن بر چشم جان ملبوس نیست 2130

O görünür, bu görünmez ama can gözünden gizli değildir.