ضد را با ضد ایناس از کجا ** با امام‌الناس نسناس از کجا

ضد را با ضد ایناس از کجا ** با امام‌الناس نسناس از کجا 2120

Zıt, nasıl olur da zıddıyla beraber bulunur? Halkın imamı olan bir zat nerede, maymun nerede? diyordu.

باز او لاحول می‌کرد آتشین ** که اعتراض من برو کفرست و کین

Sonra yine ateş gibi dönüyor, Lâ havle okuyor, ona itirazım küfürdür, kindir diyordu.

من کی باشم با تصرفهای حق ** که بر آرد نفس من اشکال و دق

Ben kim oluyorum ki Tanrı’nın işlerine karışıyorum? Nefsimden neden böyle şüpheler, kınamalar geliyor?

باز نفسش حمله می‌آورد زود ** زین تعرف در دلش چون کاه دود

Derken nefsi yine saldırıyor, bu yüzden, gönlünden kuyumcular potasından çıkar gibi duman tütüyordu.

که چه نسبت دیو را با جبرئیل ** که بود با او به صحبت هم مقیل

Şeytan’la, diyordu, Cebrail’in ne münasebeti var ki onunla konuşsun, düşüp kalksın, beraber yatsın, uyusun!

چون تواند ساخت با آزر خلیل ** چون تواند ساخت با ره‌زن دلیل 2125

Azer, nasıl olur da Halil’le geçinebilir? Yol kesen, nasıl olur da kılavuzla beraber bulunur?

یافتن مرید مراد را و ملاقات او با شیخ نزدیک آن بیشه

Müridin, muradını bulması, dervişin, ormana yakın bir yerde Şeyh’le buluşması

اندرین بود او که شیخ نامدار ** زود پیش افتاد بر شیری سوار

O, bu düşüncedeyken ünlü Şeyh, bir aslana binmiş, çıkageldi.

شیر غران هیزمش را می‌کشید ** بر سر هیزم نشسته آن سعید

Kükremiş aslan odununu çekmekteydi. O kutlu zat da odunlarının üstüne binmişti.

تازیانه‌ش مار نر بود از شرف ** مار را بگرفته چون خرزن به کف

Kamçısı bir yılandı. Yücelikle yılanı bir kamçı gibi eline almıştı.

تو یقین می‌دان که هر شیخی که هست ** هم سواری می‌کند بر شیر مست

İyice bil ki, her şeyh, sarhoş aslanın üstüne biner.

گرچه آن محسوس و این محسوس نیست ** لیک آن بر چشم جان ملبوس نیست 2130

O görünür, bu görünmez ama can gözünden gizli değildir.

صد هزاران شیر زیر را نشان ** پیش دیده‌ی غیب‌دان هیزم‌کشان

Onların altında yüz binlerce aslan vardır, odun çeker durur. Gayp gözü, onu görür.

لیک یک یک را خدا محسوس کرد ** تا که بیند نیز او که نیست مرد

Fakat adam olmayan da görsün diye Tanrı, onları bir bir baş gözüne de gösterir.

دیدش از دور و بخندید آن خدیو ** گفت آن را مشنو ای مفتون دیو

O padişah, dervişi uzaktan görüp güldü. Sakın dedi, aldanma, şeytanı dinleme.

از ضمیر او بدانست آن جلیل ** هم ز نور دل بلی نعم الدلیل

O ulu şeyh, gönlünün nuru ile dervişin içinden geçeni bildi. O nur, ne güzel bir delildir.

خواند بر وی یک به یک آن ذوفنون ** آنچ در ره رفت بر وی تا کنون 2135

O hünerli zat, dervişin yola düşmesinden o ana kadar aklından geçenleri bir bir söyledi.

بعد از آن در مشکل انکار زن ** بر گشاد آن خوش‌سراینده دهن

Ondan sonra o güzel güzel çileyip şakıyan zat, kadını kınaması hususunda da ağzını açıp,

کان تحمل از هوای نفس نیست ** آن خیال نفس تست آنجا مه‌ایست

Dedi ki: O tahammül, nefis havasında değildir. Bu zan senin nefsinin havasıdır, orada durma!

گرنه صبرم می‌کشیدی بار زن ** کی کشیدی شیر نر بیگار من

Ben sabredip bu kadının yükünü çekmeseydim aslan, benim yükümü çeker miydi hiç?

اشتران بختییم اندر سبق ** مست و بی‌خود زیر محملهای حق

Ben de Tanrı yükünün altında kendinden geçmiş sarhoş ve köpürmüş bir deveyim.

من نیم در امر و فرمان نیم‌خام ** تا بیندیشم من از تشنیع عام 2140

Onun buyruğunda yarı ham bile değilim ki halkın kınaması, yermesini düşüneyim.

عام ما و خاص ما فرمان اوست ** جان ما بر رو دوان جویان اوست

Bizim geri kalanımızda onun buyruğudur, ileri gidenimizde. Canımız yüz üstü koşarak onu aramadadır.

فردی ما جفتی ما نه از هواست ** جان ما چون مهره در دست خداست

Bizim tekliğimiz, çiftliğimiz, hava ve hevesten değildir. Canımız, mühre gibi Tanrı elindedir.

ناز آن ابله کشیم و صد چو او ** نه ز عشق رنگ و نه سودای بو

O ahmağın nazını da çekeriz, onun gibi yüzlercesinin nazını da. Bu, renk aşkından, koku sevdasından değildir.

این قدر خود درس شاگردان ماست ** کر و فر ملحمه‌ی ما تا کجاست

Bu kaza ve kader, bizim dersimizin talebeleridir. Artık savaşımızın debdebesi nereye varır, bir düşün.