English    Türkçe    فارسی   

6
2200-2224

  • هر یکی بر درد جوید مرهمی  ** در تبع قایم شده زین عالمی  2200
  • Her biri derdine bir melhem arar. Derken bir âlem de bu yüzden düzene girer.

  • حق ستون این جهان از ترس ساخت  ** هر یکی از ترس جان در کار باخت 
  • Tanrı korkuyu bu âleme direk yapmıştır. Herkes, can korkusu ile bir işe sarılmıştır.

  • حمد ایزد را که ترسی را چنین  ** کرد او معمار و اصلاح زمین 
  • Tanrı’ya hamd olsun ki böyle bir korkuyu mimar etmiş, onunla yer yüzünü düzene koymuştur.

  • این همه ترسنده‌اند از نیک و بد  ** هیچ ترسنده نترسد خود ز خود 
  • Bunların hepside iyiden, kötüden korkarlar. Fakat hiçbir kimse yoktur ki kendi kendisinden korksun.

  • پس حقیقت بر همه حاکم کسیست  ** که قریبست او اگر محسوس نیست 
  • Şu halde hakikatte herkese hak3im olan birsidir ve o, duygularla duyulmaz ama çok yakındır insana.

  • هست او محسوس اندر مکمنی  ** لیک محسوس حس این خانه نی  2205
  • O, bir gizli yerde duyulur ama bu evin duyguları ile duyulmaz.

  • آن حسی که حق بر آن حس مظهرست  ** نیست حس این جهان آن دیگرست 
  • Tanrı’nın anlaşılacağı, duyulacağı duygu, bu cihanın duygusu değildir, o duygu, başka bir duygudur.

  • حس حیوان گر بدیدی آن صور  ** بایزید وقت بودی گاو و خر 
  • Hayvan duygusu, o suretleri görseydi öküzle eşek de vaktin Beyazıd’ı olurdu.

  • آنک تن را مظهر هر روح کرد  ** وآنک کشتی را براق نوح کرد 
  • Bedeni, ruha mazhar eden, gemiyi Nuh’a burak yapan,

  • گر بخواهد عین کشتی را به خو  ** او کند طوفان تو ای نورجو 
  • Dilerse ey nur arayan, gemiyi değiştirir, tûfan haline getirir.

  • هر دمت طوفان و کشتی ای مقل  ** با غم و شادیت کرد او متصل  2210
  • Ey yoksul, her an sana bir tûfandır, bir gemidir. Seni gama, neşeye ulaştırır durur.

  • گر نبینی کشتی و دریا به پیش  ** لرزها بین در همه اجزای خویش 
  • Gemiyle denizi görmüyorsan bütün cüzilerindeki şu titreyişi, şu kaynaşmayı gör.

  • چون نبیند اصل ترسش را عیون  ** ترس دارد از خیال گونه‌گون 
  • Gözler, korkunun aslını görmediğinden çeşit çeşit hayallerden korkar insan.

  • مشت بر اعمی زند یک جلف مست  ** کور پندارد لگدزن اشترست 
  • Sarhoş bir herif, körün birine bir yumruk indirir. Kör sanır ki kendisini deve tepti.

  • زانک آن دم بانگ اشتر می‌شنید  ** کور را گوشست آیینه نه دید 
  • Çünkü o sırada deve sesini duymuştur. Körün aynası kulaktır, göz değil.

  • باز گوید کور نه این سنگ بود  ** یا مگر از قبه‌ی پر طنگ بود  2215
  • Derken yine hayır, bu bir taş olacak. Belki şu çınlayıp duran kubbeden geldi der.

  • این نبود و او نبود و آن نبود  ** آنک او ترس آفرید اینها نمود 
  • Bu da değil, o da değil, öbürü de değil. Bunları o korkuyu yaratan gösterir.

  • ترس و لرزه باشد از غیری یقین  ** هیچ کس از خود نترسد ای حزین 
  • Korku ve titreyiş, mutlaka başkasındandır. Hiçbir kimse kendisinden korkar mı?

  • آن حکیمک وهم خواند ترس را  ** فهم کژ کردست او این درس را 
  • O filozofçuk, korkuya vehim der. O, bu dersi eğri anlamıştır.

  • هیچ وهمی بی‌حقیقت کی بود  ** هیچ قلبی بی‌صحیحی کی رود 
  • Hakikati olmayan vehim olur mu hiç? Hiç gönül doğru olmayan bir yere akar mı?

  • کی دروغی قیمت آرد بی ز راست  ** در دو عالم هر دروغ از راست خاست  2220
  • Yalancı, doğru olmasa bir yalan kıvırabilir mi? İki âlemde de her yalan doğrudan meydana gelir.

  • راست را دید او رواجی و فروغ  ** بر امید آن روان کرد او دروغ 
  • Doğrunun revacına, parlaklığına bakar da yalancı, o ümitle yalan söyler.

  • ای دروغی که ز صدقت این نواست  ** شکر نعمت گو مکن انکار راست 
  • Ey yalancı, bu yalanın da doğru yüzünden geçmede. Nimete şükret de doğruyu inkâr etme.

  • از مفلسف گویم و سودای او  ** یا ز کشتیها و دریاهای او 
  • Filozofluk taslayandan mı söyleyeyim, onun sevdasından mı bahsedeyim? Yoksa Tanrı’nın gemilerini denizlerini mi anlatayım?

  • بل ز کشتیهاش کان پند دلست  ** گویم از کل جزو در کل داخلست 
  • Hadi onun gemilerinden bahsedeyim. Çünkü o bahis, gönle öğüt verir. Külden bahsedeyim. Çünkü cüz, küllün içindedir.