چون نماند خاک و بودش جف کند ** خاک سازد بحر او چون کف کند

چون نماند خاک و بودش جف کند ** خاک سازد بحر او چون کف کند 2250

چون نماند بیشه و سر در کشد ** بیشه‌ها از عین دریا سر کشد

بهر این گفت آن خداوند فرج ** حدثوا عن بحرنا اذ لا حرج

باز گرد از بحر و رو در خشک نه ** هم ز لعبت گو که کودک‌راست به

تا ز لعبت اندک اندک در صبا ** جانش گردد با یم عقل آشنا

عقل از آن بازی همی‌یابد صبی ** گرچه با عقلست در ظاهر ابی 2255

کودک دیوانه بازی کی کند ** جزو باید تا که کل را فی کند

رجوع کردن به قصه‌ی قبه و گنج

نک خیال آن فقیرم بی‌ریا ** عاجز آورد از بیا و از بیا

بانگ او تو نشنوی من بشنوم ** زانک در اسرار همراز ویم

طالب گنجش مبین خود گنج اوست ** دوست کی باشد به معنی غیر دوست

سجده خود را می‌کند هر لحظه او ** سجده پیش آینه‌ست از بهر رو 2260

گر بدیدی ز آینه او یک پشیز ** بی‌خیالی زو نماندی هیچ چیز

هم خیالاتش هم او فانی شدی ** دانش او محو نادانی شدی

دانشی دیگر ز نادانی ما ** سر برآوردی عیان که انی انا

اسجدوا لادم ندا آمد همی ** که آدمید و خویش بینیدش دمی

احولی از چشم ایشان دور کرد ** تا زمین شد عین چرخ لاژورد 2265

لا اله گفت و الا الله گفت ** گشت لا الا الله و وحدت شکفت

آن حبیب و آن خلیل با رشد ** وقت آن آمد که گوش ما کشد

سوی چشمه که دهان زینها بشو ** آنچ پوشیدیم از خلقان مگو

ور بگویی خود نگردد آشکار ** تو به قصد کشف گردی جرم‌دار

لیک من اینک بریشان می‌تنم ** قایل این سامع این هم منم 2270

صورت درویش و نقش گنج گو ** رنج کیش‌اند این گروه از رنج گو

چشمه‌ی راحت بریشان شد حرام ** می‌خورند از زهر قاتل جام‌جام

خاکها پر کرده دامن می‌کشند ** تا کنند این چشمه‌ها را خشک‌بند

کی شود این چشمه‌ی دریامدد ** مکتنس زین مشت خاک نیک و بد