English    Türkçe    فارسی   

6
3706-3730

  • زان هزاران صورت و نقش و نگار  ** می‌شدند از سو به سو خوش بی‌قرار 
  • O binlerce resim be nakşı seyrettiler, yer, yer gezdiler resimler görüp kararsız bir hale geldiler.

  • زین قدح‌های صور کم‌باش مست  ** تا نگردی بت‌تراش و بت‌پرست 
  • Bu suret kadehlerinden pek sarhoş olma ki put yapıcı ve puta tapıcı olmayasın.

  • از قدح‌های صور بگذر مه‌ایست  ** باده در جامست لیک از جام نیست 
  • Suret kadehlerinden geç onlara kapılma. Şarap kadehtedir ama kadehten meydana gelmemiştir ki.

  • سوی باده‌بخش بگشا پهن فم  ** چون رسد باده نیاید جام کم 
  • Ağzını şarabı verene aç. Şarap geldikten sonra kadeh eksik olmaz.

  • آدما معنی دلبندم بجوی  ** ترک قشر و صورت گندم بگوی  3710
  • Ey Adem gönül bağlayan mana benim beni ara kabuğu, buğday suretini bırak.

  • چونک ریگی آرد شد بهر خلیل  ** دانک معزولست گندم ای نبیل 
  • Kum Halil için un olduktan sonra artık ey akıllı er, bil ki buğday hiçbir şey değildir.

  • صورت از بی‌صورت آید در وجود  ** هم‌چنانک از آتشی زادست دود 
  • Suret sureti olmayandan meydana gelir. Nitekim duman da ateşten çıkar.

  • کمترین عیب مصور در خصال  ** چون پیاپی بینیش آید ملال 
  • Bu suret alemini boyuna görür durursun ayıplarını görmeye başlarsın, usanırsın bıkarsın.

  • حیرت محض آردت بی‌صورتی  ** زاده صد گون آلت از بی‌آلتی 
  • Fakat suretsizlik sana tam bir hayret verir. Yüzlerce alet aletsizlikten meydana çıkar.

  • بی ز دستی دست‌ها بافد همی  ** جان جان سازد مصور آدمی  3715
  • Tanrı elsizlik aleminde eller dokur. O canlar canı adam suretini düzer durur.

  • آنچنان که اندر دل از هجر و وصال  ** می‌شود بافیده گوناگون خیال 
  • Nitekim ayrılıktan buluşmadan dolayı da gönülde çeşit, çeşit hayaller dokunur.

  • هیچ ماند این مثر با اثر  ** هیچ ماند بانگ و نوحه با ضرر 
  • Fakat hiçbir eser yapan esere benzer mi? Feryat ve figan zarara benzer mi hiç?

  • نوحه را صورت ضرر بی‌صورتست  ** دست خایند از ضرر کش نیست دست 
  • Feryadın sureti vardır, zarar suretsizdir. Zarara uğrayanlar, kendi ellerini dişler dururlar, fakat zararın eli yoktur.

  • این مثل نالایقست ای مستدل  ** حیله‌ی تفهیم را جهد المقل 
  • Ey delil isteyen bu örnek yakışır bir örnek değil ama anlayışı az olan için ancak bu örneği bulabildim.

  • صنع بی‌صورت بکارد صورتی  ** تن بروید با حواس و آلتی  3720
  • Suretsiz Tanrı’nın sanatı bir suret eker, derken benden duygularla aletlerle bitiverir.

  • تا چه صورت باشد آن بر وفق خود  ** اندر آرد جسم را در نیک و بد 
  • Dileğine göre ne suret ektiyse beden ona uyar, iyi yahut kötü olur.

  • صورت نعمت بود شاکر شود  ** صورت مهلت بود صابر شود 
  • Nimet sureti verirse beden şükreder, mihnet sureti verirse sabreder.

  • صورت رحمی بود بالان شود  ** صورت زخمی بود نالان شود 
  • Tanrı acıma suretiyle tecelli ederse insan gelişir büyür. Bir yara, bere suretiyle tecelli ederse ağlar feryat eder.

  • صورت شهری بود گیرد سفر  ** صورت تیری بود گیرد سپر 
  • Bir şehir suretiyle tecelli edince insanı yola düşürür. Bir ok suretiyle tecelli ederse insan kalkanla karşı durur.

  • صورت خوبان بود عشرت کند  ** صورت غیبی بود خلوت کند  3725
  • Güzellerde tecelli ederse zevk ve işrete dalar. Gayb suretiyle görünürse insan halvete girer.

  • صورت محتاجی آرد سوی کسب  ** صورت بازو وری آرد به غصب 
  • İhtiyaç sureti, insanı kazanca götürür; kol kuvveti, şunun bunun malını çalıp çırpmaya.

  • این ز حد و اندازه‌ها باشد برون  ** داعی فعل از خیال گونه‌گون 
  • Bu çeşit hayallerden doğan ve insana bir iş yaptıran suretler, o kadar çoktur ki saymaya imkan yok.

  • بی‌نهایت کیش‌ها و پیشه‌ها  ** جمله ظل صورت اندیشه‌ها 
  • Sonsuz gidişler sonsuz hüner ve sanatlar, hep düşüncelerde doğan suretlerin gölgesidir.

  • بر لب بام ایستاده قوم خوش  ** هر یکی را بر زمین بین سایه‌اش 
  • Bir kavim dam kenarında bir hoşça durmuşlar. Her birinin gölgesi de bak yere vurmuş.

  • صورت فکرست بر بام مشید  ** وآن عمل چون سایه بر ارکان پدید  3730
  • O sağlam damın üstünde duran düşüncenin, fikrin suretidir. O ne yaparsa aşağıda o görünür.