پیش از آنک اشکسته گردد کاروان ** آن زمان چوبک بزن ای پاسبان

Kervan vurulup kırılmadan hayvan döv de yol alsın ey kervancı.

حکایت پاسبان کی خاموش کرد تا دزدان رخت تاجران بردند به کلی بعد از آن هیهای و پاسبانی می‌کرد

Bir kervancı,hırsızlar,tacirlerin mallarını tamamiyle alıp götürünceye kadar susması, ondan sonra gürültüye kalkışması

پاسبانی خفت و دزد اسباب برد ** رختها را زیر هر خاکی فشرد

Bir kervan muhafızı uyunmuştu. Hırsız gelip kervanı soydu, aldığı malları toprağa gömdü.

روز شد بیدار شد آن کاروان ** دید رفته رخت و سیم و اشتران

Sabahleyin kervan halkı uyandı, malların, gümüşlerin, develerin yerinde yeller esiyordu.

پس بدو گفتند ای حارس بگو ** که چه شد این رخت و این اسباب کو

Mallarımız ne oldu yahu? Söyle bakalım dediler.

گفت دزدان آمدند اندر نقاب ** رختها بردند از پیشم شتاب 545

Dedi ki: Gece hırsızlar geldiler. Gözümüzün önünde ne var ne yoksa alıp götürdüler.

قوم گفتندش که ای چو تل ریگ ** پس چه می‌کردی کیی ای مردریگ

Halk, a kum tepesine benzeyen herif, a arda kalasıca, sen ne yaptın? dediler.

گفت من یک کس بدم ایشان گروه ** با سلاح و با شجاعت با شکوه

Dedi ki: Ben bir kişiydim, onlar yiğit, gürbüz, silâhlı bir alay adamdı.

گفت اگر در جنگ کم بودت امید ** نعره‌ای زن کای کریمان برجهید

Halk pekâlâ dedi, savaşmayacaktın bari uyanın kalkın diye bağırsaydın.

گفت آن دم کارد بنمودند و تیغ ** که خمش ورنه کشیمت بی‌دریغ

Dedi ki: Bağırmak istedim ama tam o sırada bana bıçak, kılıç gösterip sus, yoksa acımadan seni keseriz demek istediler.

آن زمان از ترس بستم من دهان ** این زمان هیهای و فریاد و فغان 550

Ben de korkudan ağzımı kapadım. Fakat şimdi istediğiniz kadar bağırıp çağırayım.

آن زمان بست آن دمم که دم زنم ** این زمان چندانک خواهی هی کنم

O zaman soluk bile alamıyordum, fakat şimdi dilediğiniz kadar feryat edeyim!

چونک عمرت برد دیو فاضحه ** بی‌نمک باشد اعوذ و فاتحه

Kötü ve rüsva, şeytan, ömrünü zâyettikten sonra “Euzü” çekmek, “Fâtiha” okumak beyhudedir.

گرچه باشد بی‌نمک اکنون حنین ** هست غفلت بی‌نمک‌تر زان یقین

Beyhudedir ama yine de gaflete düşmek, feryat etmekten daha kötüdür ya.

هم‌چنین هم بی‌نمک می‌نال نیز ** که ذلیلان را نظر کن ای عزیز

Sen de beyhude olsa, tatsız tuzsuz bulunsa bile yine feryat et, sızlan; ey yüce ve üstün Allah, de... Lûtfet bu hor kişilere bir bak.

قادری بی‌گاه باشد یا به گاه ** از تو چیزی فوت کی شد ای اله 555

Feryada erişme zamanı da kaadirsin, o zaman geçince de. Allah’ım senden bir şey eksilmez ki!

شاه لا تاسوا علی ما فاتکم ** کی شود از قدرتش مطلوب گم

Sen “Kaybettiğiniz şeylere hayıflanmayın” diyen padişahsın. Dilediğin şey nasıl olmaz?

حواله کردن مرغ گرفتاری خود را در دام به فعل و مکر و زرق زاهد و جواب زاهد مرغ را

Kuşun,bu tutuluşunu zâhidin hareketine,riya ve hilesine vermesi,zâhidin de cevabı

گفت آن مرغ این سزای او بود ** که فسون زاهدان را بشنود

Kuş dedi ki: Zâhitlerin afsununu dinleyenin lâyığı budur.

گفت زاهد نه سزای آن نشاف ** کو خورد مال یتیمان از گزاف

Zâhit, hayır dedi, nahak yere yetimlerin malını yiyen kişinin lâyığıdır bu.

بعد از آن نوحه‌گری آغاز کرد ** که فخ و صیاد لرزان شد ز درد

Kuş, bundan sonra öyle bir ağlayıp sızlanmaya koyuldu ki derdinden tuzak da titredi, avcı da.

کز تناقضهای دل پشتم شکست ** بر سرم جانا بیا می‌مال دست 560

Kuş, gönlümdeki birbirine zıt şeyler yüzünden belim kırıldı diyordu; sevgili, gel de ellerinle başımı okşa.

زیر دست تو سرم را راحتیست ** دست تو در شکربخشی آیتیست

Elinin altında oldukça başım rahatlaşır. Elin lûtuf ve ihsan hususunda bir delildir senin.

سایه‌ی خود از سر من برمدار ** بی‌قرارم بی‌قرارم بی‌قرار

Gölgeni başımdan çekme. Kararım kalmadı, kararım kalmadı, kararım kalmadı!

خوابها بیزار شد از چشم من ** در غمت ای رشک سرو و یاسمن

Senin derdinle ey selvilerin, yaseminlerin haset ettikleri güzel, uyku gözlerimden usandı.

گر نیم لایق چه باشد گر دمی ** ناسزایی را بپرسی در غمی

Lâyık değilsem bile ne olur, bir an olsun bu dertlere düşmüş, dermana lâyık olmayan kulun halini sorsan ne olur ki?

مر عدم را خود چه استحقاق بود ** که برو لطفت چنین درها گشود 565

Yoklukta ne liyakat vardı ki sen ona bunca lûtuf kapılarını açtın.