چشم کوران آن خسارت را بدید ** گوش کران آن حکایت را شنید

خفته بودستید تا اکنون شما ** که کنون جامه دریدیت از عزا 795

پس عزا بر خود کنید ای خفتگان ** زانک بد مرگیست این خواب گران

روح سلطانی ز زندانی بجست ** جامه چه درانیم و چون خاییم دست

چونک ایشان خسرو دین بوده‌اند ** وقت شادی شد چو بشکستند بند

سوی شادروان دولت تاختند ** کنده و زنجیر را انداختند

روز ملکست و گش و شاهنشهی ** گر تو یک ذره ازیشان آگهی 800

ور نه‌ای آگه برو بر خود گری ** زانک در انکار نقل و حشری

بر دل و دین خرابت نوحه کن ** که نمی‌بیند جز این خاک کهن

ور همی‌بیند چرا نبود دلیر ** پشتدار و جانسپار و چشم‌سیر

در رخت کو از می دین فرخی ** گر بدیدی بحر کو کف سخی

آنک جو دید آب را نکند دریغ ** خاصه آن کو دید آن دریا و میغ 805

تمثیل مرد حریص نابیننده رزاقی حق را و خزاین و رحمت او را به موری کی در خرمنگاه بزرگ با دانه‌ی گندم می‌کوشد و می‌جوشد و می‌لرزد و به تعجیل می‌کشد و سعت آن خرمن را نمی‌بیند

مور بر دانه بدان لرزان شود ** که ز خرمنهای خوش اعمی بود

می‌کشد آن دانه را با حرص و بیم ** که نمی‌بیند چنان چاش کریم

صاحب خرمن همی‌گوید که هی ** ای ز کوری پیش تو معدوم شی

تو ز خرمنهای ما آن دیده‌ای ** که در آن دانه به جان پیچیده‌ای

ای به صورت ذره کیوان را ببین ** مور لنگی رو سلیمان را ببین 810

تو نه‌ای این جسم تو آن دیده‌ای ** وا رهی از جسم گر جان دیده‌ای

آدمی دیده‌ست باقی گوشت و پوست ** هرچه چشمش دیده است آن چیز اوست

کوه را غرقه کند یک خم ز نم ** منفذش چون باز باشد سوی یم

چون به دریا راه شد از جان خم ** خم با جیحون برآرد اشتلم

زان سبب قل گفته‌ی دریا بود ** هرچه نطق احمدی گویا بود 815

گفته‌ی او جمله در بحر بود ** که دلش را بود در دریا نفوذ

داد دریا چون ز خم ما بود ** چه عجب در ماهیی دریا بود

چشم حس افسرد بر نقش ممر ** تش ممر می‌بینی و او مستقر