English    Türkçe    فارسی   

3
4695-4744

  • O Siráfíl (Seraphiel) of Love’s resurrection place O Love of love and O Heart’s-desire of love, 4695
  • ای سرافیل قیامتگاه عشق ** ای تو عشق عشق و ای دلخواه عشق

  • I desire, as the first gift of honour thou wilt give me, that thou lay thine ear on my window.
  • اولین خلعت که خواهی دادنم ** گوش خواهم که نهی بر روزنم

  • Albeit through (thy) purity thou knowest my feelings, lend ear to my words, O cherisher of thy slave.
  • گرچه می‌دانی بصفوت حال من ** بنده‌پرور گوش کن اقوال من

  • Hundreds of thousands of times, O unique Prince, did my wits fly away in longing for thy ear—
  • صد هزاران بار ای صدر فرید ** ز آرزوی گوش تو هوشم پرید

  • That hearing of thine and that listening of thine, and those life-quickening smiles of thine;
  • آن سمیعی تو وان اصغای تو ** و آن تبسمهای جان‌افزای تو

  • That hearkening unto my lesser and greater (matters), (and unto) the beguilements of my evil-thinking (suspicious) soul. 4700
  • آن بنوشیدن کم و بیش مرا ** عشوه‌ی جان بداندیش مرا

  • Then my false coins, which are well-known to thee, thou didst accept as (though they were) genuine money;
  • قلبهای من که آن معلوم تست ** بس پذیرفتی تو چون نقد درست

  • For the sake of the boldness (importunity) of one (who was) impudent and deluded, O thou beside whose clemency (all) clemencies are (but) a mote!
  • بهر گستاخی شوخ غره‌ای ** حلمها در پیش حلمت ذره‌ای

  • Firstly, hear that when I abandoned (thy) net the first and the last {this world and the next) shot away (disappeared) from before me;
  • اولا بشنو که چون ماندم ز شست ** اول و آخر ز پیش من بجست

  • Secondly, hear, O loving Prince, that I sought long, (but) there was no second to thee;
  • ثانیا بشنو تو ای صدر ودود ** که بسی جستم ترا ثانی نبود

  • Thirdly, since I have gone away from thee, ‘tis as though I have said, ‘the third of three’; 4705
  • ثالثا تا از تو بیرون رفته‌ام ** گوییا ثالث ثلاثه گفته‌ام

  • Fourthly, forasmuch as my cornfield is burnt-up, I do not know the fifth (finger) from the fourth.
  • رابعا چون سوخت ما را مزرعه ** می ندانم خامسه از رابعه

  • Wherever thou findest blood on the sods, (if) thou investigate, it will certainly (prove to) be (blood) from mine eye.
  • هر کجا یابی تو خون بر خاکها ** پی بری باشد یقین از چشم ما

  • My words are (as) the thunder, and this noise and moaning demands of the cloud that it should rain upon the earth.
  • گفت من رعدست و این بانگ و حنین ** ز ابر خواهد تا ببارد بر زمین

  • Between words and tears I continue (in doubt) whether I should weep or speak: hew shall I do?
  • من میان گفت و گریه می‌تنم ** یا بگریم یا بگویم چون کنم

  • If I speak, the weeping will be lost; and if I weep, how shall I render thanks and praise? 4710
  • گر بگویم فوت می‌گردد بکا ** ور نگویم چون کنم شکر و ثنا

  • Heart’s blood is falling from mine eye, O King: see what has befallen me from mine eye!”
  • می‌فتد از دیده خون دل شها ** بین چه افتادست از دیده مرا

  • The emaciated man said this and began to weep (so violently) that both base and noble wept for him.
  • این بگفت و گریه در شد آن نحیف ** که برو بگریست هم دون هم شریف

  • So many ecstatic cries came up from his heart (that) the people of Bukhárá made a ring around him.
  • از دلش چندان بر آمد های هوی ** حلقه کرد اهل بخارا گرد اوی

  • (He was) speaking crazily, weeping crazily, laughing crazily: men and women, small and great were bewildered.
  • خیره گویان خیره گریان خیره‌خند ** مرد و زن خرد و کلان حیران شدند

  • The (whole) city, too, shed tears in conformity with him: men and women were gathered together as (at) the Resurrection. 4715
  • شهر هم هم‌رنگ او شد اشک ریز ** مرد و زن درهم شده چون رستخیز

  • At that moment the heaven was saying to the earth, “If thou hast never seen the Resurrection, behold it (now)!”
  • آسمان می‌گفت آن دم با زمین ** گر قیامت را ندیدستی ببین

  • The intellect (was) bewildered, saying, "What is love and what is ecstasy? (I know not) whether separation from Him or union with Him is the more marvellous."
  • عقل حیران که چه عشق است و چه حال ** تا فراق او عجب‌تر یا وصال

  • The sky read the letter (announcement) of Resurrection (and was so distraught that) it rent its garment up to the Milky Way.
  • چرخ بر خوانده قیامت‌نامه را ** تا مجره بر دریده جامه را

  • Love bath estrangement with (is a stranger to) the two worlds: in it are two-and-seventy madnesses.
  • با دو عالم عشق را بیگانگی ** اندرو هفتاد و دو دیوانگی

  • It is exceedingly hidden, and (only) its bewilderment is manifest the soul of the spiritual sultans is pining for it 4720
  • سخت پنهانست و پیدا حیرتش ** جان سلطانان جان در حسرتش

  • Its religion is other than (that of) the two-and-seventy sects: beside it the throne of Kings is (but) a splint-bandage.
  • غیر هفتاد و دو ملت کیش او ** تخت شاهان تخته‌بندی پیش او

  • At the time of the samá’ Love’s minstrel strikes up this (strain): “Servitude is chains and lordship headache.”
  • مطرب عشق این زند وقت سماع ** بندگی بند و خداوندی صداع

  • Then what is Love? The Sea of Not-being: there the foot of the intellect is shattered.
  • پس چه باشد عشق دریای عدم ** در شکسته عقل را آنجا قدم

  • Servitude and sovereignty are known: loverhood is concealed by these two veils.
  • بندگی و سلطنت معلوم شد ** زین دو پرده عاشقی مکتوم شد

  • Would that Being had a tongue; that it might remove the veils from existent beings! 4725
  • کاشکی هستی زبانی داشتی ** تا ز هستان پرده‌ها برداشتی

  • O breath of (phenomenal) existence, whatsoever words thou mayest utter, know that thereby thou hast bound another veil upon it (the mystery).
  • هر چه گویی ای دم هستی از آن ** پرده‌ی دیگر برو بستی بدان

  • That utterance and (that) state (of existence) are the bane of (spiritual) perception: to wash away blood with blood is absurd, absurd.
  • آفت ادراک آن قالست و حال ** خون بخون شستن محالست و محال

  • Since I am familiar with His frenzied ones, day and night I am breathing forth (the secrets of Love) in the cage (of phenomenal existence).
  • من چو با سوداییانش محرمم ** روز و شب اندر قفص در می‌دمم

  • Thou art mightily drunken and senseless and distraught: yesternight on which side hast thou slept, O (my) soul?
  • سخت مست و بی‌خود و آشفته‌ای ** دوش ای جان بر چه پهلو خفته‌ای

  • Beware, beware! Take heed lest thou utter a breath! First spring up and seek a trusted friend. 4730
  • هان و هان هش دار بر ناری دمی ** اولا بر جه طلب کن محرمی

  • Thou art a lover and intoxicated, and thy tongue (is) loosed! —God! God! thou art (like) the camel on the water-spout!
  • عاشق و مستی و بگشاده زبان ** الله الله اشتری بر ناودان

  • When the tongue tells of His mystery and coquetry, Heaven chants (the prayer), “O Thou that art goodly in covering!”
  • چون ز راز و ناز او گوید زبان ** یا جمیل الستر خواند آسمان

  • What covering (can there be)? The fire is in the wool cotton whilst thou art covering it up, it is (all the) more manifest.
  • ستر چه در پشم و پنبه آذرست ** تا همی‌پوشیش او پیداترست

  • When I endeavour to hide His (Love’s) secret, He lifts up His head, like a banner, saying, “Look, here am I!”
  • چون بکوشم تا سرش پنهان کنم ** سر بر آرد چون علم کاینک منم

  • In despite of me He seizes both my ears, saying, “O scatter-brain, how wilt thou cover it Cover it (if thou canst)!” 4735
  • رغم انفم گیردم او هر دو گوش ** کای مدمغ چونش می‌پوشی بپوش

  • I say to Him, “Begone! Though thou hast bubbled up (hast become fervid), (yet) thou art (both) manifest and concealed, like the soul.”
  • گویمش رو گرچه بر جوشیده‌ای ** همچو جان پیدایی و پوشیده‌ای

  • He says, “This body of mine is imprisoned in the jar, (but) like wine I am clapping hands (making a merry noise) at the banquet.”
  • گوید او محبوس خنبست این تنم ** چون می اندر بزم خنبک می‌زنم

  • I say to Him, “Go ere thou art put in pawn (confinement) lest the bane of intoxication befall (thee).”
  • گویمش زان پیش که گردی گرو ** تا نیاید آفت مستی برو

  • He says, “I befriend the day with (my) delicious cup until the evening-prayer.
  • گوید از جام لطیف‌آشام من ** یار روزم تا نماز شام من

  • When evening comes and steals my cup, I will say to it, ‘Give (it) back, for my evening hath not come.’” 4740
  • چون بیاید شام و دزدد جام من ** گویمش وا ده که نامد شام من

  • Hence the Arabs applied the name mudám to wine, because the wine-drinker is never sated.
  • زان عرب بنهاد نام می مدام ** زانک سیری نیست می‌خور را مدام

  • Love makes the wine of realisation to bubble: He is the cup-bearer to the siddíq (true lover) in secret.
  • عشق جوشد باده‌ی تحقیق را ** او بود ساقی نهان صدیق را

  • When you seek (the reality) with good help (from God), the water (essence) of the spirit is the wine, and the body is the flagon.
  • چون بجویی تو بتوفیق حسن ** باده آب جان بود ابریق تن

  • When He increases the wine of His help, the potency of the wine bursts the flagon.
  • چون بیفزاید می توفیق را ** قوت می بشکند ابریق را